Direct naar artikelinhoud
AnalyseOorlog in Oekraïne

‘De Oekraïners hebben een plek gevonden die ze kunnen uitbuiten’: zelfs de Russische elitetroepen slaan nu op de vlucht

Een kapotgeschoten Russische tank aan het front in Oekraïne.Beeld AP

Het Russische leger is maandag volgens Oekraïne in één dag tijd liefst 44 tanks kwijtgeraakt, een nieuw record sinds het begin van de oorlog. De ongekende Oekraïense offensieven in het zuiden en het noordoosten van het land doen zelfs de Russische elitetroepen vluchten.

44 tanks, 27 pantservoertuigen, 12 andere voertuigen en brandstoftrucks, 2 artilleriesystemen, 2 meervoudige raketwerpers, 1 luchtverdedigingssysteem, 1 gevechtsvliegtuig en 2 drones. Zelfs al gaat het om Oekraïense claims van Russische verliezen die niet onafhankelijk geverifieerd zijn, het mag duidelijk zijn dat het Russische leger maandag geen al te beste dag beleefde.

In totaal is Rusland volgens de Oekraïense generale staf nu al 2.424 tanks kwijt, een cijfer dat allicht wel sterk overdreven is: de onafhankelijke open-sourceblog Oryx, die enkel visueel bevestigde verliezen meetelt, houdt het op 1.250 stuks.

Van de 44 tanks zouden er alleen al 31 aan het front in Cherson zijn vernietigd of in Oekraïense handen gevallen. Het is daar dat Oekraïne sinds zondag de grootste doorbraak sinds het begin van de oorlog in het zuiden kon forceren. Met een brede opmars van eigen tankeenheden kon het leger 30 kilometer ver door de Russische linies breken langs de Dnjepr-rivier.

Ook Rusland zelf moest toegeven dat het de Oekraïense troepen niet had kunnen tegenhouden. Vladimir Saldo, de door de Russen aan het hoofd geplaatste leider van Cherson, bevestigde op de Russische staatstelevisie zelf dat Kiev het dorp Doedtsjany heeft veroverd. De Russische troepen trokken zich er terug ten zuiden van de inham van de Dnjepr en zouden daarbij de brug erover hebben opgeblazen. Tegelijkertijd bevrijdde Oekraïne ook dorpen in het binnenland, waardoor de overblijvende Russische troepen steeds meer omsingeld raken.

Twitter bericht wordt geladen...

Elite-eenheden

Opvallend: bij de troepen die de afgelopen dagen op de vlucht zijn geslagen voor het oprukkende Oekraïense leger - niet alleen in het zuiden maar ook in het noordoosten - zijn meerdere brigades van Russische elite-eenheden. “De Russische troepen in het noorden van Cherson en aan het front in Lyman bestonden grotendeels uit eenheden die voor de oorlog beschouwd werden als de top van Ruslands conventionele gevechtskracht”, zo schrijft de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) in een analyse.

“Zowel de 144ste Gemotoriseerde Geweerdivisie als de 76ste Garde Luchtaanvaldivisie werden eerder geprezen als enkele van Ruslands meest elitaire strijdkrachten”, klinkt het. “Hun kennelijk falen om grondgebied in handen te houden tegen grote Oekraïense tegenoffensieven toont dat zelfs de meest elitaire Russische strijdkrachten steeds meer gedegradeerd raken naarmate de oorlog voortduurt.”

Dat is ook de analyse van majoor Tom Simoens, militair historicus aan de Koninklijke Militaire School in Brussel. “Veel Russische eenheden zijn de afgelopen maanden zwaar beproefd door de strijd, zowel qua materieel als qua personeel. Het leger heeft al die verliezen moeilijk kunnen opvangen en de coherentie is ondertussen ver te zoeken. Je kan je dus de vraag stellen in hoeverre die elite-eenheden nog wel elite te noemen zijn.”

Simoens ziet drie grote problemen voor het Russische leger: “Er is geen competent leiderschap, geen eengemaakt commando en er zijn berichten van bemoeienissen vanuit het Kremlin zelf, waarbij Poetin en zijn entourage mogelijk het bevel geven deze of gene stad in te nemen, waardoor het 1.000 kilometer lange front onvermijdelijk elders verzwakt wordt.”

Dat het slecht gaat, tonen ook de onderlinge ruzies die nu steeds vaker aan de oppervlakte komen, waarbij de ene bevelhebber de andere verwijten maakt, zegt Simoens nog. “Eigenlijk zouden de Russen zich tijdens de wintermaanden grondig moeten herorganiseren en hergroeperen, maar die luxe gunnen de Oekraïners hen niet.”

Twitter bericht wordt geladen...

‘Niet onverwacht’

De westelijke Dnjepr-oever in Cherson waar Oekraïne nu oprukt, wordt volgens de laatste schattingen door 20.000 tot 25.000 Russische soldaten bewaakt, vooral in en rond de stad Cherson zelf. Met aanhoudende bombardementen op de bruggen en dammen over de Dnjepr probeert Oekraïne die troepen al maandenlang van de rest van de bezette gebieden af te snijden, en te verhinderen dat ze kunnen roteren en bevoorraad worden met nieuw materieel.

“In die zin is de doorbraak in Cherson niet helemaal onverwacht”, zegt Simoens. “De Oekraïners zijn met veel geduld zeer secuur te werk gegaan met precisie-raketaanvallen op zorgvuldig uitgezochte doelen. Tegelijkertijd deelden ze nu toch al anderhalve maand speldenprikken uit om de zwakke plekken in het front te zoeken. Blijkbaar hebben ze nu zo’n plek gevonden die ze kunnen uitbuiten, terwijl de Russische troepen in de tang zitten en de bruggen over de Dnjepr niet meer kunnen gebruiken.”

Het feit dat zelfs Russische elite-eenheden worden teruggedrongen, lijkt bovendien weinig goeds te voorspellen voor het moment waarop de nog veel minder getrainde nieuw gemobiliseerde rekruten aan het front zullen aankomen. “Poetin rekent daarbij duidelijk op de kwantiteit, eerder dan op de kwaliteit. Maar hoe hij die troepen gemotiveerd zal krijgen, is de vraag. In de geschiedenis zijn er genoeg voorbeelden van soldaten die in een uitzichtloze situatie met duizenden tegelijk op de vlucht sloegen. Dat lijkt me voor Rusland ook onvermijdelijk als Oekraïne op deze manier voortdoet.”