Direct naar artikelinhoud
NieuwsPolitiek

Nerveuze Liz Truss overleeft toespraak op partijcongres, mede dankzij Greenpeace

De Britse premier Liz Truss tijdens haar speech op het partijcongres van de Conservatieven in Birmingham.Beeld AFP

Liz Truss heeft woensdagmiddag een chaotisch congres van de Britse Conservatieven afgesloten met een toespraak waarin de premier haar partijgenoten opriep tot een eensgezinde strijd tegen ‘de antigroeicoalitie’. Ze kreeg daarbij onbedoeld hulp van twee Greenpeace-activisten, die kort de orde verstoorden.

Tijdens de toespraak van haar leven oogde Truss nerveus en ongemakkelijk, herhaaldelijk spiekend op de autocue. Ze was dan ook van plan om maar 25 minuten te spreken. Een week geleden oreerde oppositieleider Keir Starmer anderhalf uur. Er was van alles aan gedaan om rampen te verijdelen. Zo werden de woorden ‘Getting Britain Moving’ op de muur achter Truss geprojecteerd, om te voorkomen dat de letters eraf zouden vallen, zoals in 2017 was gebeurd bij een toespraak van May.

Maar na tien minuten gebeurde er toch iets onverwachts. Twee activisten van Greenpeace begonnen leuzen te roepen over het Conservatieve klimaatbeleid, daarbij een spandoek omhooghoudend. Onder luid applaus werd het duo de zaal uitgezet. Het zorgde voor een gevoel van saamhorigheid. En opeens oogde Truss minder gespannen, vrijer. Ze zei dat de twee iets te vroeg waren gekomen, omdat ze pas later in de toespraak aandacht wilde schenken aan de antigroeicoalitie.

Twitter bericht wordt geladen...

Die coalitie bestaat uit iedereen die tegen haar neoliberale koers is, van milieugroepen tot mensenrechtenadvocaten, van Labour-politici tot gematigde partijgenoten. Even was er weer de ‘wij tegen zij’-dynamiek uit de tijd van het brexitreferendum. Inhoudelijk gezien, echter, was het een schrale speech. Zo vertelde ze bijvoorbeeld niet waar de groei precies vandaan moet komen. Gezien de snelheid waarmee ze de zaal verliet, leek ze allang blij te zijn dat het jaarlijkse partijfeest ten einde was gekomen.

Dieptepunt

Het dieptepunt van de Conservatieve bijeenkomst was de late zondagavond, toen ze in het zicht van een opstand besloot om de omstreden afschaffing van het hoogste belastingtarief toch niet door te zetten. Vervolgens probeerden partijgenoten ook andere elementen uit de neoliberale begroting te halen. Ondertussen klaagde minister van Binnenlandse Zaken Suella Braverman dat Truss geen voet bij stuk had gehouden. Ze sprak zelfs over een coup tegen haar bazin.

Nog nooit was een nieuwe premier zo snel in politieke problemen geraakt. Ze dreigt zelfs de kortst zittende premier te worden sinds George Canning, die in 1827 na een premierschap van 118 dagen aan tbc bezweek. Na de bekendmaking van de economische plannen was haar populariteit nog meer gedaald dan het pond op begrotingsdag. Uit een peiling blijkt dat Britten de woorden ‘incompetent’, ‘onbetrouwbaar’ en ‘waardeloos’ met de nieuwe premier associëren.

Nadat ze onder de klanken van ‘Moving On Up’ het podium had betreden introduceerde ze zich nader door te vertellen dat ze de eerste premier is die naar een gewone openbare school is geweest. En nu ziet ze zichzelf weer als een relatieve buitenstaander, een die de status quo wil openbreken, die wil breken met de tijd van hoge belastingen en goedkoop geld. Commentator Nick Timothy, een oud-adviseur van Theresa May, sprak over ‘pastiche-thatcherisme’.

Interventies van de overheid tijdens crises – de pandemie en nu de energieprijzen – zijn volgens haar noodzakelijk, maar het moet geen gewoonte worden. In de toekomst, zo was haar libertaire boodschap, moeten burgers weer op eigen benen leren staan. Het doorvoeren van grote veranderingen, gaf ze toe, brengt altijd onrust met zich mee. Dat heeft ze gemerkt tijdens de vierdaagse conferentie, toen de premier de regie over haar ministers en fractiegenoten verloren was.