Nieuwe Belgische studie: ‘Ook foetussen worden al blootgesteld aan luchtvervuiling’

Het is de eerste keer dat wetenschappers zulke roetdeeltjes vaststellen in de vitale organen van ongeboren kinderen. De onderzoekers hadden vroeger ook al ontdekt dat roetdeeltjes zich tijdens de zwangerschap in de placenta verzamelen. Daarover publiceerden wetenschappers van de UHasselt al een studie in het blad Nature Communications.

“Maar daarop stelden collega’s zich de vraag of die roetdeeltjes ook tot bij de foetus kwamen”, zegt milieu-epidemioloog Tim Nawrot (UHasselt). “Het is niet omdat je die in de placenta aantreft, dat ze ook tot bij de foetus zouden geraken.” De placenta heeft in het lichaam van een zwangere vrouw een soort van barrièrefunctie.

Microscoop

Wetenschappers verfijnden daartoe hun techniek om roetdeeltjes via de microscoop te visualiseren en probeerden om die deeltjes ook elders op te sporen. Voor deze studie onderzochten ze 60 Limburgse vrouwen, die net een kind hadden gebaard. De onderzoekers bekeken het bloed van de moeder, weefsel van de placenta en bloed uit de navelstreng.

Uit hun proeven bleek dat de roetdeeltjes via het bloed van de moeder wel degelijk tot bij de foetus kwamen. “De moeder ademt de roetdeeltjes in en via haar longen komen die vervolgens in haar bloed”, zegt Nawrot. “Via de placenta komen ze nadien in het bloed van het kind terecht. Dat konden we duidelijk vaststellen.”

Onderzoekers konden niet zomaar stalen uit het weefsel van de organen van de baby’s nemen. Om ook de organen van foetussen te kunnen bestuderen, ging de UHasselt een internationale samenwerking aan met de universiteit van Aberdeen. Schotse vrouwen die een abortus ondergaan om niet-medische redenen, kunnen ervoor kiezen om er deel te nemen aan het ‘SAFeR’-project.

Dat laat wetenschappers toe om hun geaborteerde foetussen te bestuderen. Op die manier konden de onderzoekers ook de vitale organen van foetussen onderzoeken om er roetdeeltjes op te sporen. “Bij elke foetus die we onderzochten, hebben we zulke deeltjes gevonden”, zegt Nawrot.

Hersenontwikkeling

De bevindingen zijn belangrijk, omdat roetdeeltjes gevolgen kunnen hebben voor onder meer de hersenontwikkeling. Blootstelling aan luchtvervuiling is in andere studies al gelinkt aan een verhoogde kans op vroeggeboorte en een lager geboortegewicht.

Op een wereldwijde ranking stond België vorig jaar op plaats 82 voor luchtkwaliteit – op plaats 1 was de kwaliteit het slechtst. Schotland behoort binnen Europa tot een van de regio’s met de beste luchtkwaliteit, maar ook daar dragen foetussen dus de sporen van vervuiling.

“Er zijn ook al studies geweest die aantonen dat kinderen die opgroeien in gebieden met veel verontreiniging slechter presteren op cognitief vlak en ook een hogere kans hebben om astma te ontwikkelen”, zegt Nawrot. “Het is mogelijk dat de gevolgen van luchtvervuiling al in de baarmoeder beginnen. Nog voordat een kind ademt, wordt het er dus aan blootgesteld.”