Het droomproject van Lena Dunham: ‘Deze film voelt aan als het hoogtepunt van mijn levenswerk’

Lena Dunham beschouwt zichzelf als historica van haar eigen generatie. Als bedenker van de HBO-serie Girls werd ze een invloedrijke millennialstem, ook al was haar werk altijd een beetje tongue in cheek. Maar in haar nieuwe film Catherine Called Birdy richt ze haar aandacht op de echte geschiedenis. Ze voelt zich daar op haar gemak, zegt Dunham in een telefoongesprek. “Ik ben veel meer iemand die thuisblijft en een vreemd middeleeuws dagboek leest van pakweg een melkmeisje, dan dat ik geneigd ben om naar een feestje in Williamsburg te gaan.”

Birdy, een bewerking van Karen Cushmans bekroonde kinderroman uit 1994, is het verhaal van een rebelse 14-jarige in het middeleeuwse Engeland. Haar vader wil haar uithuwelijken om te voorkomen dat hun familie in armoede vervalt. Birdy doet alles wat ze kan om dat te verijdelen, terwijl ze ondertussen aan een moeizame weg naar emotionele volwassenheid begint. Ondanks de middeleeuwse setting is dit verhaal voor Dunham zeer herkenbaar. In feite beschouwt ze Birdy als het derde deel van een trilogie die begon met haar doorbraak, het semi-autobiografische Tiny Furniture in 2010, en werd voortgezet met Sharp Stick, een seksueel expliciet verhaal over een 26-jarige maagd die eerder dit jaar werd uitgebracht.

“Ze gaan allemaal over verschillende momenten in het coming-of-ageverhaal”, zegt ze. Die werken spelen zich weliswaar af in verschillende tijdperken en settings, maar Dunham hoopt “dat ze allemaal tonen hoe ingewikkeld dat moment is, vooral voor jonge vrouwen, en hoe stimulerend en angstaanjagend het is, hoe het je ook openbreekt”.

Verliefd

Birdy maken was al lang een doel voor de 36-jarige Dunham, die als kind al verliefd werd op het boek. (Ze heeft zes exemplaren, telde ze.) Ze kreeg de rechten bijna tien jaar geleden van de auteur. “Girls was net begonnen en iemand vroeg: ‘Als je iets zou kunnen verfilmen, wat zou dan je droom zijn?’ Ik denk niet dat mijn management toen hoopte dat ik zou antwoorden ‘een middeleeuws youngadultverhaal over een meisje dat een gedwongen huwelijk aangaat’, maar dat deed ik wel”, herinnert ze zich.

Dunham begon in 2019 eindelijk met het schrijven van haar versie van Birdy nadat ze naar Engeland was afgereisd om de pilot van HBO’s financieel drama Industry te regisseren. Ze vond toen inspiratie in tripjes naar middeleeuwse bezienswaardigheden.

Ze stond op het punt het project in maart 2020 op te nemen toen de pandemie de productie stillegde. Dunham voelde de drang om te creëren na die teleurstelling en stortte zich op het schrijven van het in Los Angeles gesitueerde Sharp Stick, waarin de heldin een affaire heeft met haar getrouwde baas, die haar in een spiraal van seksuele exploratie stuurt.

“Sharp Stick is mijn meest gecompliceerde, misschien minst commerciële instinct en Birdy probeert, hopelijk op een positieve manier, een populistisch verhaal te vertellen, maar beide stellen dezelfde vragen”, zegt ze.

Omdat ze in Sharp Stick haar meest provocerende kant kon verkennen, kon Dunham zich op bepaalde manieren ‘terugtrekken’ in het vervolg. Een deel van haar, vertelt ze, had misschien meer willen graven in de lelijkheid van de middeleeuwse samenleving in Birdy. Uiteindelijk was ze tevreden met het meer onschuldige standpunt van haar hoofdpersoon.

Anglofiel

Voordat ze Birdy maakte, ontmoette Dunham haar man, de Brits-Peruaanse muzikant Luis Felber, en begon ze meer tijd in Groot-Brittannië door te brengen. Bij aanvang van het project beschreef ze zichzelf als een “gênante anglofiel”, in die mate zelfs dat ze een vrijgezellenfeest met Brontë-thema wilde. (“Het is er uiteindelijk niet van gekomen,” zegt ze. “Het is veel moeilijker om een vrijgezellenfeest op de heide te houden dan je zou denken.”)

Toch was ze voorzichtig om wat van haar romantiek opzij te zetten voor de film, die voorzichtig de verschrikkingen van de Britse geschiedenis zoals de kruistochten aanstipt. Dunham werkte samen met Helen Castor, een middeleeuws wetenschapper, om de nuances van de periode te begrijpen, terwijl ze afweek van de historische feiten wanneer ze dat nodig achtte.

Een voorbeeld: de score van Carter Burwell, gezongen door de groep Roomful of Teeth, roept koormuziek op, terwijl de soundtrack gevuld is met Misty Miller’s covers van popsongs als Supergrass’, ‘Alright’ en Mazzy Star’s ‘Fade Into You’.

Catherine Called Birdy is met voorsprong Dunhams meest gezinsvriendelijke werk en daarmee haar meest toegankelijke. Ouders kunnen er zeker van zijn dat er geen onoorbare seksuele handelingen in voorkomen, hoewel er wel discussies zijn over menstruatie en scheten laten. Maar Dunham beseft ook dat Birdy waarschijnlijk nog steeds vergeleken zal worden met Girls.

Toch is ze dankbaar dat het ongeveer tien jaar duurde voordat de film gemaakt werd. Dankzij die jaren levenservaring kon ze de wereld rond de pittige tiener in het centrum van de film verder uitwerken, of het nu gaat om de meerdere doodgeboortes van Birdy’s moeder of het liefdesverdriet van haar beste vriendin.

“Ik voel me gelukkig dat er een beetje ruimte is, zodat deze film, waar ik zoveel om geef en die op zoveel manieren voelt als het hoogtepunt van mijn levenswerk, hopelijk de kans krijgt om op zichzelf te staan.” Ze wil gewoon dat kijkers verliefd worden op het verhaal, zoals zij dat al die jaren geleden deed.

Catherine Called Birdy, vanaf 7 oktober op Amazon Prime Video.

© The New York Times