Het voornemen om een elektronische databank op te richten waar burgers vonnissen en arresten van rechters kunnen inkijken, bestaat al een hele tijd. Nu moeten beklaagden, advocaten en andere betrokken partijen het vonnis zelf gaan aanhoren in de rechtbank of wachten tot ze het kunnen inkijken op de griffie. Dat veroorzaakt tijdverlies en administratieve rompslomp, zegt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD).

In mei 2019 werd al eens een wet goedgekeurd die rechters zou toelaten om enkel nog het beschikkende gedeelte van een vonnis of arrest voor te lezen, waarna de volledige tekst online terug te vinden zou zijn. Het artikel 149 van de Grondwet kreeg daarvoor zelfs een update.

De inwerkingtreding van die wet uit 2019 is echter al twee keer uitgesteld, omdat een duidelijk wettelijk kader voor de oprichting van de databank ontbrak. Er was ook bezorgdheid over hoe de uitspraken publiek toegankelijk konden worden zonder de privacy van betrokkenen te schenden.

Daar komt nu verandering in met een wetsontwerp van Van Quickenborne dat donderdagavond groen licht kreeg in de Kamer. Vanaf 30 september volgend jaar zullen magistraten alle vonnissen en arresten kunnen uploaden en inkijken. Advocaten, beklaagden, burgerlijke partijen en deskundigen kunnen vanaf dan de uitspraak in hun specifieke dossiers inkijken.

Vanaf 31 december 2023 zou de databank voor het brede publiek volgen. Rechters moeten hun beslissingen vanaf dat moment ook niet meer integraal voorlezen. Om de privacy te beschermen worden de uitspraken in de brede databank wel geanonimiseerd, door schuilnamen te gebruiken.