In de 19de eeuw werd de bever volledig uitgeroeid in Vlaanderen. Deze grote knaagdieren waren gedurende anderhalve eeuw afwezig. Sinds het begin van de 21ste eeuw zijn de bevers echter terug van weggeweest. “Momenteel zijn er al beverfamilies in alle Vlaamse provincies, behalve West-Vlaanderen”, vertelt Kristijn Swinnen van het Global Change Ecology Centre.

Hij is nagegaan waar in Vlaanderen nog potentiële geschikte gebieden zijn voor de dieren. Swinnen bezocht alle gekende beverterritoria. Op basis van 1792 beversporen in het landschap (omgeknaagde bomen, burchten, dammen,…) en ook op basis van beverwaarnemingen kreeg hij een zicht op (de voorkeur van) hun habitat. De aanwezigheid van water, wilgen, moerasvegetatie en populieren bleek cruciaal te zijn. In een volgende stap werd er met een computermodel nagegaan in welke zones binnen Vlaanderen er voldoende geschikt habitat aanwezig was om een beverfamilie te huisvesten. Dit resulteerde in een kaart met 924 mogelijke territoria.

Belangrijke schakel

“Bevers zijn ecosysteemingenieurs: ze hebben een groot effect op hun omgeving en ze kunnen het landschap veranderen”, vertelt Kristijn Swinnen. “Dit is niet altijd gewenst in het dichtbevolkte Vlaanderen. Bevers vormen een belangrijke schakel binnen de natuur, maar ze kunnen ook problemen veroorzaken, voornamelijk wanneer ze zich voeden op landbouwgewassen, wanneer ze graven in dijken of wanneer ze dammen bouwen op ongeschikte locaties.”

Dammen worden wel alleen in specifieke omstandigheden gebouwd, en ze zijn zeker geen vereiste voor een beverterritorium. In de studie werd onderzocht waar er voldoende habitat geschikt was, niet hoe gemakkelijk dit bereikt kan worden en of er op deze locaties geen problemen met de bevers te verwachten zijn.

“Toch kan deze studie bijdragen aan het voorkomen of snel oplossen van problemen met bevers. Zo kunnen er preventieve maatregelen genomen worden of kan er intensief gemonitord worden op locaties die kansrijk zijn voor bevervestiging, maar waar hun komst ook problematisch zou kunnen zijn”, aldus de UAntwerpen. “Dat biedt de beste kansen om het samenleven tussen mens en bever zo optimaal mogelijk te doen verlopen.”

De studie werd gepubliceerd in het tijdschrift Biodiversity and Conservation.