Orbán verliest Europees krediet, ook in de eigen fractie

Viktor Orban kreeg in 1989 zelf een beurs van CEU-stichter George Soros om in Groot-Brittannië te studeren. © BelgaImages
Lukas De Vos
Lukas De Vos Europakenner

Veel christendemocraten vielen hun Hongaarse coalitiepartner deze week aan in het Europees Parlement. De Europese Conservatieven en Hervormers blijven op de vlakte over de ‘selectieve verontwaardiging’.

Woensdag werd beslist dat Hongarije onder curatele van de commissie burgerlijke vrijheden komt. Er lopen al ettelijke inbreukprocedures vanwege schending van de Europese waarden, de burgerlijke vrijheden, en de muilkorving van de pers, de ngo’s, het gerecht en de universiteiten. Maar de resolutie van vandaag gaat verder: het is de eerste, noodzakelijke stap om Artikel 7 in werking te kunnen stellen. Dat artikel maakt het mogelijk het stemrecht van Hongarije in de Raad te schorsen. Het kan maar ingaan als tweederde van het parlement achter die strafmaatregel staat.

De EVP, de Europese christendemocratische en centrumrechtse fractie, stond geïsoleerd met zijn vrijblijvende resolutie, een oproep tot dialoog, en moest toezien hoe de scherpere resolutie van socialisten, liberalen, groen en uiterst links een grote meerderheid achter zich kreeg: 393 tegen 221 bij 64 onthoudingen.

Serieuze dreiging

67 van de 216 EVP’ers kozen voor de groen-rood-blauwe resolutie. Dat viel eigenlijk te verwachten na het ultimatum dat de christendemocraten uit de Lage Landen en de Duitse CDU al twee keer aan Hongarije hadden gesteld over de herinvoering van de doodstraf en de omstreden wet over de universiteiten. Binnen de lijnen blijven of buitengeknikkerd worden was de keuze. België (4 verkozenen van CD&V en CDH) en Nederland (5 CDA’ers) doorbraken in blok de partijdiscipline en stemden mee met het links-liberale blok.

In het pas verschenen boek De Kloof hadden fractieleiders Esther de Lange (CDA) en Ivo Belet (CD&V) onomwonden Orbán de wacht aangezegd. De Lange wil niemand vooraf veroordelen, maar is duidelijk in haar stemverklaring: ‘Het CDA zou deze resolutie vandaag niet gesteund hebben als wij niet het gevoel hadden dat er een serieuze dreiging bestaat voor het functioneren van de democratie en de rechtstaat in Hongarije.’

Ons geduld is op. Orbán heeft meer dan één kans gekregen.

Ivo Belet (CDu0026amp;V)

Belet zegt het krachtiger: ‘Ons geduld is op. Orbán heeft meer dan één kans gekregen: we hebben meermaals geprobeerd meningsverschillen intern uit te klaren, maar we nemen het niet langer dat Orbán telkens met nieuwe provocaties komt. Als lid van de EU moet Hongarije dezelfde fundamentele waarden respecteren als alle andere lidstaten – in taal én daden.’

Bart Staes (Groen) is was natuurlijk opgetogen. ‘Als een land duidelijk niet langer de gedeelde waarden onderschrijft, vind ik het ook logisch dat hen het recht wordt ontnomen om constant met veto’s te gaan zwaaien.’ Europa is het beu dat de afgesproken spreiding van 160.000 vluchtelingen in Italië en Griekenland op een njet van Viktor Orbán stuit. Hij is zelfs naar het Hof van Justitie gestapt om die afspraak van 20 maart 2016 ongeldig te doen verklaren.

Komt daar nog bij dat Hongarije meer dan enige andere lidstaat Europese subsidies krijgt toegeschoven. ‘Er zijn veel serieuze aanwijzingen dat die gelden corruptie en nepotisme versterken’, klaagt Staes.

Vrijheidssmorend

De liberalen kwam het gedrag van Orbán al veel langer de strot uit. Fractieleider Guy Verhofstadt kon niet duidelijker zijn: ‘Hongarije heeft niet alleen een tweede, maar zelfs al een derde en vierde kans gekregen. Met de sluiting van de ‘Central European University’ is een rode lijn overschreden. Het debat hierover vorige week heeft blijkbaar weinig zoden aan de dijk heeft gezet, nu Hongarije de infringement procedure naast zich neer legt. Deze seriële miskenning van EU wetgeving is onaanvaardbaar.’

Ook Hilde Vautmans (ALDE) vond de weifelende houding van de Europese instellingen maar minnetjes: ‘Het is op zich al een schande dat we jaren moesten wachten alvorens de Commissie in actie schoot. Het is al zo lang duidelijk dat Hongarije de foute richting opgaat. Indien we hier geen gevolg aan geven, dan maken we ons niet alleen belachelijk, maar geven we ook de boodschap dat mensenrechten van minder belang zijn in de Europese Unie.’

Op instigatie van Viktor Orbán is Hongarije ‘liberticide’ geworden, vrijheidssmorend.

Marc Tarabella (PS)

De liberalen waren dan ook verguld dat ze nog twee verstrengende amendementen in de tekst konden krijgen: een om de directe intrekking van de beperkingen op de Centraal Europese Universiteit op te leggen, en een die de volksbevraging ‘Stop Brussel’ scherp afkeurt.

Namens de socialisten kon Marc Tarabella (PS) zijn afkeer van het Hongaars beleid niet verbergen: ‘Op instigatie van Viktor Orbán is Hongarije ‘liberticide’ geworden, vrijheidssmorend. Met de dag verwijdert Hongarije zich steeds verder van de Europese waarden. Vrijheid van meningsuiting, respect voor de mensenrechten, niet-discriminatie, solidariteit: het zijn begrippen die de Hongaarse eerste minister geheel vreemd zijn geworden. En we weten wat hij denkt over al wat vreemd is.’

N-VA: ‘Gelijke nonnen, gelijke kappen’

Op formele gronden weigerde de N-VA, lid van de conservatieve ECR-fractie mee te gaan in de resolutie tegen Hongarije. De vier verkozenen onthielden zich bij de stemming over de EVP-tekst, en stemden tegen die van de groep andere partijen. ‘Het eerbiedigen van de grondrechten in de Unie is cruciaal’, zegt parlementslid Helga Stevens. ‘Wij zien wel degelijk een meerwaarde in een EU-mechanisme voor doorgedreven monitoring van mensenrechten.’

Maar niet in de vorm van de resolutie die voorlag, zo blijkt. ‘De resolutie push-backs door de overheid per definitie als onrechtmatig en veroordeelt nationale wetgeving, wat in één adem wordt benoemd als inbreuken op de mensenrechten die een verwittiging of sanctie rechtvaardigen.’

De NVA vindt de huidige verontwaardiging nogal selectief. Gelijke monniken gelijke kappen, er moet dus ook kritiek komen op Spanje en zijn houding tegenover Catalonië, besluit de partij.

Lees ook de opinie van Guy Verhofstadt en Hilde Vautmans (Open VLD): ‘De spreidstand van de Europese christendemocraten over Viktor Orbàn is onaanvaardbaar’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content