Britse kiezers laten zich niet meer voor lief nemen en al helemaal niet bedreigen
Theresa May heeft gegokt en verloren. De Britse kiezer gunt de Conservatieven geen meerderheid in het Lagerhuis en dat komt hard aan. Binnen de partij maken ze zich op voor haar neergang.
Daar stond ze dan, halverwege de verkiezingsnacht, op het podium van een aula in Maidenhead, haar kiesdistrict. Haar clowneske concurrenten Heer Emmerhoofd en Meneer Visstick flankeerden haar, maar Theresa May zag de humor daarvan niet in. Ze was in gedachten verzonken, beduusd van de exitpoll waaruit bleek dat de Britse kiezers haar geen nieuw mandaat hadden geschonken.
Erger, de kiezers hadden May de meerderheid in het Lagerhuis afgepakt. Nadat de resultaten uit haar eigen kiesdistrict waren voorgelezen, nam ze het woord. "Mijn voornemen om het land te dienen", zei ze met overslaande stem, "is nog hetzelfde als vanochtend." The Sun had een kop bedacht die de nacht samenvatte: 'MAYHEM'. En op een 'zootje' waren haar verkiezingen inderdaad uitgelopen.
May had in april vervroegd verkiezingen uitgeschreven met de bedoeling dat de kiezers haar een blanco cheque zouden geven. Een meerderheid van 150 zetels, daar gingen de Conservatieven van uit. Goed, 100 zetels mocht eventueel ook. Het alternatief, zo kregen de kiezers te horen, was chaos: een coalitie tussen Engelse trotskisten en Schotse nationalisten. Vergeet die glorieuze brexit dan, die May en haar team zouden bewerkstelligen.
Ze was één ding vergeten: Britse kiezers laten zich niet meer voor lief nemen en al helemaal niet bedreigen
Ze was een ding vergeten: Britse kiezers laten zich niet meer voor lief nemen en al helemaal niet bedreigen. Haar voorganger David Cameron had het haar sinds zijn brexit-referendumdebacle haarfijn kunnen uitleggen.
Jeremy Corbyn
De Britten roken onraad vanaf het moment dat May in april de verkiezingen had uitgeschreven. Waar was dat grote mandaat voor nodig? Het Lagerhuis had amper tegenstand geboden als het vertrek uit de Europese Unie ter sprake kwam. Oppositieleider Jeremy Corbyn was het in grote lijnen eens met Mays brexit.
Was het niet vooral Mays doel om Labour te vernietigen? Ze begon haar campagne in Bolton, een katoenstad en lanceerde het manifest in de wolstad Halifax. Week in week uit klonk dezelfde mantra. "Sterk en stabiel."
May en haar team leken niet in de gaten te hebben dat ze steeds harder werden uitgelachen door kiezers. "Are we still strong and stable", klonk het op straat, "or weak and wobbly?" In de slotfase sloeg de paniek toe. Drie dagen voor de verkiezing hield stemmenkanon Boris Johnson een toespraak. Voor het eerst werd er gelachen tijdens de deprimerende campagne. Niet uitgelachen, maar gelachen.
Het was niet alleen May die verloor; het was ook Jeremy Corbyn die won
Te laat. De May-bot haperde en op de verkiezingsdag kwam de mededeling. Voter says No. Niet alleen in Bolton en Halifax, maar ook in het conservatieve zuiden van Engeland. Studentenstad Canterbury kleurde voor het eerst sinds de Eerste Wererldoorlog rood. Minister van Binnenlandse Zaken Amber Rudd verloor bijna de electorale slag in Hastings.
Poëtisch was het verlies van Ben Gummer in Ipswich, de Conservatief die het verkiezingsmanifest had geschreven waarvan de kernbelofte na een dag alweer moest worden teruggedraaid. Het eurogezinde Londen kleurde grotendeels rood, inclusief de conservatieve buitenwijken.
Het was niet alleen May die verloor; het was ook Jeremy Corbyn die won. Hij nam wraak op al zijn critici, vooral die in eigen partij, door zo'n dertig zetels te winnen. De socialist had iets slims bedacht: hij voerde louter campagne in rode districten, waar hij werd omringd door duizenden enthousiaste volgelingen. De beelden overtuigden kiezers in tal van andere districten ervan op de zegekar van Corbyn te springen.
Jongeren
Zijn zege is vooral te danken aan jongeren, die massaal zijn gaan stemmen voor een eerlijker samenleving. Met name zijn pleidooi voor het publieke goed en tegen de oneerlijke bezuinigingen raakte een gevoelige snaar. De terreuraanslagen in Manchester en Londen koppelde hij met succes aan Mays harde bezuinigingen op de politie.
Bij het ochtendgloren gonsde het van de geruchten: zou May de eer aan zichzelf houden, na te hebben ondervonden dat niet alleen zij maar de kiezers 'bloody difficult' kunnen zijn? Binnen de Conservatieve Partij, meedogenloos waar het gaat om verliezende leiders, werden de messen geslepen en kamerleden liepen woedend rond, scheldend op May en haar twee invloedrijke adviseurs, onder wie haar 'Raspoetin' Nick Timothy.
Na thee met een wolkje melk te hebben gedronken bij de koningin vertelde ze de bevolking gewoon door te zullen gaan met waar ze gebleven was
May besloot te blijven, net als de even koppige Gordon Brown in 2010 eerst weigerde op te stappen. Na thee met een wolkje melk te hebben gedronken bij de koningin vertelde ze de bevolking gewoon door te zullen gaan met waar ze gebleven was.
Bij de brexit dus, waar de hele electorale excursie om te doen was geweest. De predikantendochter weigert de nederlaag te interpreteren als een roep om een zachtere brexitvariant en oordeelde dat zij de aangewezen persoon is om - Keep Calm and Carry On - haar wispelturige landgenoten te leiden naar het beloofde land van melk en honing. Met geen woord repte ze over de verloren verkiezingen.
Maar op de achtergrond klonk dus het slijpen der messen.