Direct naar artikelinhoud
Muziek

Altijd hetzelfde duivelse liedje

De Nederlandse rapper Jebroer ligt onder vuur vanwege zijn kindonvriendelijke songteksten, maar profiteert vooral van de heisa.Beeld PHOTO NEWS

Is pop zo braaf geworden dat we struikelen over woorden als duivel, drank, drugs en (doods)kist? Het bracht Nederhopper Jebroer deze week alleszins eerder snel naar de hel dan traag naar de hemel. Of was het omgekeerd? 

“Hoe kan het dat je dat nummer zelfs ként?” Wijlen Prince doet bij de prille tiener geen belletje rinkelen, zijn sensuele hit ‘Cream’ al helemaal niet. Of hoe snel een neefje een mens de titel bejaard aanpraat na het neuriën van ‘You got the horn so why don’t you blow it’. Het gevoel ebt niet bepaald weg als zijn jongere broer komt melden dat de dj eindelijk iets bekend gaat draaien op het communiefeest: ‘Habiba’ van Boef. Wat daarna volgt, is meer dan geneurie. “Hoe ze likt aan mijn banaan, maakt me apetrots”, klinkt het uit volle kinderborst. Weg communiezieltjes.

Weg opluchting bij de ouders, ook. Nadat kinderen de afgelopen jaren zongen over “het meest flexe sletje” (De Jeugd van Tegenwoordig), “sexy als ik dans” (Nielson) en “drank en drugs” (Lil Kleine en Ronnie Flex) brullen ze vandaag alweer een nieuwe Nederhit mee. Deze keer vertellen ze je op vrolijke toon dat ze een kind van de duivel zijn. “Op basis van alleen het deuntje, dacht ik nog even dat mijn jongste dochter het liedje in de klas had geleerd. Toen ik de tekst hoorde, had ik meteen door dat dit nummer niet van de juf kwam, maar van de kindjes op de speelplaats”, lacht Klara-presentatrice Heidi Lenaerts.

Nu mijn dochters willen weten of we pina colada gaan drinken omdat K3 daarover zingt, zeg ik hen ook dat daar wel alcohol in zit. Waarna meteen de vraag volgt wat alcohol is
Heidi Lenaerts, radiopresentatrice

Zelf vindt ze de hele heisa over het nummer ‘Kind van de duivel’ van Jebroer overdreven. Haar jongste dochter kent de strofes niet en heeft het daarom nooit over het gooien van drank en drugs op haar kist. Haar oudste dochter (9) vraagt nu pas naar de betekenis van het nummer, omdat kinderen van haar leeftijd thuis of op school opmerkingen krijgen over het lied. “Daar wil ik gerust eerlijk op antwoorden. Kinderen moeten kunnen praten over duivels, ongezonde dingen, het slechte pad. Nu mijn dochters willen weten of we pina colada gaan drinken omdat K3 daarover zingt, zeg ik hen ook dat daar wel alcohol in zit. Waarna meteen de vraag volgt wat alcohol is.” Dat niet iedereen er zo over denkt, merkte Lenaerts toen ze erover postte op Facebook.

De Jeugd van Tegenwoordig zingt graag over 'het meest flexe sletje'.Beeld Hollandse Hoogte / Guido Koppes Fotografie

Ook in traditionele media deelden ouders en onderwijzers ondertussen hun ongenoegen. De voorzitster van VLVO (Vereniging Leidinggevenden Vlaams Onderwijs) vindt bijvoorbeeld dat scholen moeten optreden tegen het nummer. Ketnet liet weten het nummer niet te draaien, Studio Brussel voedde de discussie door een heleboel kinderen het nummer samen met Jebroer te laten zingen.

Marketingdroom

“Als je door het nieuws ging, leek het alleszins alsof er de voorbije week maar twee noemenswaardige feiten waren: de brand in een flatgebouw in Londen en de teksten van Jebroer. Ik heb zelf lang genoeg bij platenfirma’s meegedraaid om te beseffen dat dit vooral een voorbeeld van hele goede marketing is”, merkt Dis Huyghe op. Waarmee de lector aan PXL-Music geen afbreuk wil doen aan het nummer. “Daar begint natuurlijk alles mee, maar ik vraag me toch af hoe deze keer het vuur precies aan het lont is gestoken. Je kan als platenfirma misschien geen rel opzetten, maar je kan wel hopen op een vlammetje dat je kan oppoken tot het grote proporties krijgt.”

Deze keer was het een groep Nederlandse dominees die een brief uitstuurde om te waarschuwen voor de inhoud van ‘Kind van de duivel’. In april ontstond ook al ophef omdat een aantal bewoners in het strenggelovige Nederlandse dorp Hardinxveld klaagden dat er een optreden van Jebroer gepland stond. Het werd even later geannuleerd. Zo moeilijk moet het eigenlijk niet zijn om zo’n protest als platenfirma op gang te trekken. Een brief in naam van een bezorgde buurtbewoner aan de burgemeester richten en het klusje is geklaard.

Mijn zoontje vond het meteen geweldig. Ja, hij mag ernaar luisteren, maar, euh, hij mag zijn middelvinger niet opsteken
Bas Kaspers, label director Cloud 9

“Dat hebben we niet gedaan”, beweert label director Bas Kaspers van Cloud 9 Music, “maar de commotie is natuurlijk een geschenk uit de hemel. Die zorgt echt voor mosterd na de maaltijd, dat zien we in de cijfers. Het is de droom van elke platenmaatschappij”, geeft Kaspers toe. Hij was trouwens zelf een van de eersten die merkte welke invloed ‘Kind van de duivel’ op een 9-jarige heeft. “Mijn zoontje vond het meteen geweldig. Ja, hij mag ernaar luisteren, maar, euh, hij mag zijn middelvinger niet opsteken.”

Kaspers was zenuwachtiger toen zijn zoon de clip, waarin een kind overlijdt, te zien kreeg. “Die is misschien toch aanstootgevender. Hij begreep wel dat het een verhaal is, zoals de boeken van pakweg Carry Slee dat ook zijn.” Verder praat hij naar eigen zeggen met zijn zoon over hoe iedereen zijn eigen geloof kiest en hoe je kan omgaan met drank en drugs. Precies wat ontwikkelingspsychologen aanraden. Dat kan volgens hen zelfs al op kleuterleeftijd, al adviseren ze wel om negatieve elementen niet te veel te benadrukken. Ook bij de druglijn klinkt het dat verkrampte reacties niet hoeven omdat jongeren stoer taalgebruik best kunnen relativeren.

Geen radiosingle

Dan te zeggen dat al dat advies bijna niet nodig was. ‘Kind van de duivel’ was namelijk oorspronkelijk alleen een albumnummer. “We vonden het te hard voor de radio, dachten dat het niet zou worden opgepikt”, zegt Kaspers. “Het is eigenlijk een hit geworden in de clubs en daarna door het publiek omarmd.”

Het zegt veel over hoe muziek en de bijhorende rellen vandaag worden verspreid. Moesten kinderen vroeger nog tijdens hun Chiro-afspraak horen dat hun vriendjes Urbanus’ ‘Bakske vol met stro’ niet mochten zingen op de speelplaats van hun katholieke school, dan is een muziekrel nu snel gebouwd. “Op basis van een of twee zinnen staat de wereld tegenwoordig op z’n kop”, vindt Gert Keunen, auteur van Een eeuw popmuziek. “Terwijl bijvoorbeeld zingen over de duivel zo’n constante is in de popmuziek dat het bijna geen betekenis meer heeft. Misschien heeft het er in dit geval mee te maken dat de klanken van het nummer verder zo onschuldig zijn. Je kunt het moeilijk zware punk noemen.”

Misschien ligt het ook aan het feit dat het nummer in het Nederlands wordt gezongen. Niet dat dat verzekert dat iedereen weet waarover het gaat. Toen Kraantje Pappie laatst bij Van Gils & gasten zijn nummer ‘Pompen’ bracht, imiteerde het voltallige – volwassen – publiek zijn insinuerende armbewegingen maar wat graag. Het zag er behoorlijk onbedoeld uit. Maar zelfs al is de reden van de heisa dat in de moedertaal plots duidelijk wordt dat hiphop weleens over drank en drugs durft te gaan, dan nog zou je kunnen denken dat de weg daar eigenlijk al voor was vrijgemaakt.

Zong Robert Long niet dat 'de letter ‘k’, die staat voor kut en kapitaal'?

Of leerde Armand de huidige (groot)ouders niet “met een snuifje op een fuifje heb je met seks een streepje voor”? Zong Robert Long niet dat “de letter ‘k’, die staat voor kut en kapitaal”? Akkoord, die nummers werden misschien niet meegebruld door het brede publiek. Al zijn er ook voorbeelden van nummers die jonge ouders van nu misschien wel meekweelden in hun jonge jaren. ‘Doe me hard (doe me heet, doe me goed)’ van Opium, iemand? Of ‘Zaterdag’ van KIA, het Krapoel In Axe dat zong dat het zaterdags liever “a stuk in mijn kloten” dronk. Om natuurlijk ‘Heyah Mama’ – “Ik wil jou, jij wil mij, ik weet een plekje waar ze ons niet vinden, jij mag mij verslinden” – van K3 niet te vergeten.

Een andere tophit van de afgelopen jaren: 'Drank en drugs' van Lil Kleine.Beeld ANP Kippa

Ook in de Engelstalige muziek zijn de voorbije decennia wel wat grenzen verlegd. “In hiphop-nummers hoor je soms zaken waar je je echt vragen bij kunt stellen, maar daar valt bij ons niemand over”, zegt Studio Brussel-nethoofd Jan Van Biesen. “Je zou verwachten dat we mentaal al dertig jaar verder zouden staan als het over liedjesteksten gaat, maar soms vind ik de popmuziek best braaf geworden.”

Het zou volgens Van Biesen daarom geen kwaad kunnen dat artiesten opnieuw wat vaker een straffe mening verkondigen, op voorwaarde dat ze niet oproepen tot haat of racisme. “Popmuziek moet een uitlaatklep zijn voor de dingen die bij het leven horen. Dat maakt de muziek net zo waardevol.” Ook Gert Keunen ziet in popmuziek de ideale barometer voor het culturele klimaat. “Hiphoppers kan je eigenlijk beschouwen als een gesproken dagblad. Ze reflecteren over het leven waarin ze meedraaien.” Of ze daarmee ook de weg vrijmaken voor volgende generaties, betwijfelt Keunen. “Popmuziek gaat van controverse naar controverse. De kinderen van vandaag zullen later opnieuw ongerust zijn over de teksten die hun kinderen meezingen. Dan is de cirkel rond.” Dan wordt ook meteen de volgende generatie bejaard verklaard. Cream. Sh-boogie bop.