Waarom is een aanslag door een "blanke" een incident en door een moslim "terrorisme"

Khalid El Jafoufi is voorzitter van de islamitisch geïnspireerde studentenvereniging Mahara.

De slachtoffers van de lafhartige aanslag op de London Bridge zijn nog maar net herdacht of Londen wordt opnieuw opgeschrikt door een bloeddorstige haatrijder met een bestelwagen. Ditmaal op een al even symbolische plaats en doordacht tijdstip. De 48-jarige blanke gladgeschoren dader koos de Finsbury Park-moskee op het drukst bezette tijdstip uit om lelijk uit te halen.

Meerdere getuigen zagen vervolgens hoe de agressieve dader onophoudelijk riep ‘alle moslims te zullen doden’ terwijl een groepje dat net aan de nachtmerrie is kunnen ontkomen de terrorist hardhandig in bedwang hield.

Dat uitgerekend de Finsbury Park-moskee doelwit is geworden van een terreuraanslag sloopt nog maar eens de illusie van de onfeilbare categorisering van terreurmotieven door jihadexperten. De moskee wordt namelijk al sinds jaar en dag door de Britse samenleving als een tolerant, open en vooruitstrevend ontmoetingscentrum beschouwd. De lokale gemeenschappen prijzen de moskee bovendien voor haar consistente strijd tegen het extremisme.

Totaal onverwacht is de aanslag op de moskee echter niet. De moskee ontving in het verleden al verschillende dreigbrieven en e-mails, en in december 2015 werd nog een man met islamofobe motieven veroordeeld wegens een poging tot brandstichting.

Dat de sfeer in Groot-Brittannië en bij uitbreiding in heel West-Europa zeer licht ontvlambaar is geworden, hoeft geen betoog. De aanslagen die zich door de nakende vernietiging van IS in een ongezien tempo opstapelen, brengt ons allen in een permanente staat van paraatheid.

Die alertheid is echter totaal afwezig in de eerste berichtgeving omtrent de recentste terreurdaad. De eerste berichtgeving luidde dat "een man’ een groep mensen heeft ‘geraakt" en dat daarbij iemand om het leven kwam. Hoewel de Britse politie, net als bij de aanslag op de London Bridge, gewag maakt van terreurmotieven, bleven de redacties het over een "incident" hebben als zou er sprake zijn van een jammerlijk ongeluk.

Zelfs toen premier May een perstoelichting gaf en het ondubbelzinnig over een terreurdaad had, duurde het lang voor de reeds veelvuldig gedeelde artikels aangepast werden van een ‘major attack’ naar een ‘terror attack’.

Vergeleken met exact dezelfde soort aanslag van twee weken geleden draaiden nagenoeg alle redacties die logica om. Toen was het een terreurdaad totdat de veiligheidsdiensten dat mogelijk zouden relativeren of tegenspreken.

Deze inconsistentie leidt tot grote ergernis bij talloze bevolkingsgroepen die vinden dat er niet eenduidig en consequent over menselijk leed en gruwel wordt bericht.

Er valt veel te zeggen over deze haastige en lichtvaardige omgang met ‘Breaking News’-berichten. Men zou kunnen verantwoorden dat er eerst neutraal wordt bericht op basis van feiten en nadien gespecificeerd wordt bij de kennisname van verdere officiële informatie van inlichtingendiensten.

Maar in dat geval maakt het de berichtgeving bij eerdere aanslagen, waarbij steevast de omgekeerde logica werd gehanteerd, des te discutabeler.

Wat mij betreft behoren redacties altijd af te gaan op de exacte feiten en moeten artikels met de woorden "vermoedelijk, allicht, wellicht en naar verluidt" verbannen worden. Zo voorkom je als redactie dat je jezelf onvermijdelijk vastrijdt in willekeur en buikgevoel.

En de allerbelangrijkste reden is dat bij dergelijke tragische gebeurtenissen de feitelijke elementen het rouwproces zouden moeten bevorderen in plaats van ze te verstoren met speculatie en fake news.

VRT Nieuws wil op deredactie.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Voorstellen voor opinieteksten kunnen gestuurd worden naar moderator@vrt.be.