Cowboy, kolonel of seriemoordenaar: Woody Harrelson is het allemaal

Ditmaal speelt hij een soort kolonel Kurtz, naar dat mysterieuze personage van Marlon Brando in Apocalypse Now met zijn afvallige koninkrijkje in Cambodja. Woody Harrelson (55) staat dan ook gewoon op de rol als: Colonel, dan begrijpen we de verwijzing wel. Vanuit zijn eigen enclave neemt de Colonel het in War for the Planet of the Apes op tegen de wraakzuchtige apenvoorman Caesar en zijn kornuiten. De Colonel doet dat voor de mensheid. Hij scheert zijn hoofd kaal, net als Brando. Hij houdt geregeld een donderspeech, net als Brando. En altijd zit er iets van waanzin achter die grote groenblauwe ogen, maar dat is Harrelsons eigen handelsmerk.

Die blik kennen we uit speelfilms als de deels onbegrepen mediasatire Natural Born Killers (1994) of de grimmige No Country for Old Men (2007). Bel Woody en vraag of hij Larry Flynt wil spelen, de omstreden uitgever van het tijdschrift Hustler in The People vs. Larry Flynt (1996). Zeg erbij dat het best een beetje over de top mag en dan doet-ie het ook. Mét succes, want hij ontving een Oscarnominatie voor zijn hoofdrol.

Wisselende identiteiten

Zulke krachttoeren hadden toch maar weinigen hem toegedacht toen hij in 1985 zijn entree maakte als de bleue barman Woody Boyd in de populaire tv-serie Cheers. Daarin was hij nog een watje. Lief, maar naïef. Dat wilde je best van hem aannemen, zo braaf-christelijk zag hij er destijds ook uit. Vervolgens schoot hij als acteur een geheel andere kant op. In de daaropvolgende dertig jaar bleek hij moeiteloos kameleontisch: een keiharde kolonel, een gewetenloze seriemoordenaar óf een gisse rechercheur, zoals hij recentelijk als Martin Hart aantoonde in de HBO-serie True Detective. En in The Hunger Games werd hij weer geprezen voor de rol van alcoholist Haymitsch Abernathy.

Die wisselende identiteiten kleuren Woody Harrelsons levensloop, mag je wel zeggen. Onder de vleugels van zijn moeder Diane Lou groeide hij vanaf 23 juli 1961 op in Midland, Texas, als een godvrezend jongetje. Hij zat met zijn neus in de Bijbel, dacht na over Jezus, durfde niet te masturberen en zong mee in de kerk. Maar toen hij aan het Hanover College in Indiana eenmaal theater en Engels ging studeren, nam de hedonist in hem het over, zo verklapte hij aan de Amerikaanse Playboy. Hij raakte nogal seksverslaafd. En was plotseling ook dol op alcohol en softdrugs: het abrupte einde van een veel te brave jeugd.

Vader Charles

Die rebelse kant heeft hij ongetwijfeld van zijn vader, Charles Harrelson. Een verhaal apart. Officieel was Charles colporteur van encyclopedieën, maar ook gokker, parttimezwerver en huurmoordenaar. Hij werd meermaals veroordeeld, ook voor gewapende overvallen, reden waarom hij sinds 1968 uit het zicht was. De laatste aanklacht tegen hem betrof een moord uit 1979 op de federale rechter John H. Wood Jr. uit San Antonio, waarvoor hij twee keer levenslang kreeg. De opdracht kwam naar verluidt van een drugsdealer uit El Paso, Texas.

Door de rechtbankverslagen in de krant dook vader in 1981 weer op. Woody bezocht hem geregeld in de gevangenis. "Ik zag hem meer als iemand die mijn vriend zou kunnen zijn dan als mijn vader." Ook probeerde hij met hulp van advocaten de zaak Wood te heropenen. Er doken ontlastende feiten op, maar het verzoek werd afgewezen. Zijn vader overleed in 2007 in gevangenschap, na een hartaanval. Diens claim dat hij een van de drie zwervers was op Dealey Plaza in Dallas - zwervers die volgens complotdenkers betrokken waren bij de moord op John F. Kennedy - is nooit bewezen.

Hij is een stuk rustiger geworden, liet hij onlangs aan de Amerikaanse editie van Esquire weten. Hij woont met vrouw Laura Louie en hun drie jonge dochters op een biologische boerderij in Maui, Hawaï. Soms komt countryster Willie Nelson langs om te pokeren, die heeft er een huis, net als Kris Kristofferson, maar een bbq zit er niet in. Harrelson is fervent vegetariër en milieuactivist. Als hij voor zijn werk in de grote stad vertoeft, pakt hij het liefst een mountainbike.

Als acteur van Cheers (dat speelt in Boston, maar aan de westkust werd opgenomen) werd hij weleens gesignaleerd als semi-dakloze aan de boulevard van Santa Monica. Dat gedrag had iets van doen met zijn jeugd, maar die tijd heeft hij ver achter zich gelaten.

91 rollen

En werk genoeg, hè? Sinds hij niet meer zoveel blowt, kan hij zijn teksten beter onthouden. De teller op de internet movie database (IMDB) staat inmiddels op 91 rollen. Momenteel zit Harrelson in de nog ongetitelde Star Wars spin-off, over de jonge jaren van de interplanetaire smokkelaar Han Solo, van wie hij de mentor is. Films met een groot budget, arthouse, tv, het maakt hem niet zoveel uit. Hij neemt het net zo makkelijk op tegen de apen als tegen president George W. Bush. In de aankomende politieke thriller Shock and Awe van Rob Reiner is hij een kritische journalist, die over de Irakinvasie bericht.

Het gekke is: we zien heus wel dat het Woody Harrelson is en toch geloven we hem. Alleen grote acteurs komen los van hun publieke persona, we accepteren de rol die zij in de film spelen. Anders gezegd: bij Tom Hanks wil je nog weleens denken: och, het is Hanks maar, bij Harrelson heb je dat nou nooit. Zijn wisselende identiteiten zijn blijkbaar nog niet op, hij weet ons altijd weer te verbazen.

En de makers van al die dure, kleine én tv-films waarin hij optreedt, weten het ook. Met Harrelson haal je een soort gekke cowboy van 1.77 meter in huis, die niet bezorgd is over zijn reputatie bij het grote publiek, niet aan carrièreplanning doet, die handig is met streekgebonden accenten, en waar nodig wat humor ter tafel brengt. Zo'n acteur kun je er goed bij hebben. Daar zijn er niet zo gek veel van, in Hollywood.

En wij, in de bioscoop, doen er ook ons voordeel mee. Hij kan nog steeds flink overdrijven, maar kijken naar Woody Harrelson is nooit saai.

Zijn eigen advies aan aspirantacteurs: "Wees water." Dat heeft-ie geleend van karatekoning Bruce Lee. Een metafoor over je ego opzij zetten, en je overgeven aan je rol. Ja, aan zenboeddhisme doet Woody Harrelson tegenwoordig ook.

10 X WOODY HARRELSON

Een selectie uit Harrelsons filmografie om zijn veelzijdigheid te onderstrepen.

White Men Can't Jump (1992); Indecent Proposal (1993); Natural Born Killers (1994); The People vs. Larry Flint (Oscarnominatie, 1996); The Hi-Low Country (1998); No Country for Old Men (2007); The Messenger (met een Oscarnominatie, 2009); The Hunger Games (2012); LBJ (2016); War for the Planet of the Apes (2017).