De Maddie McCann van Zuid-Afrika
Zeventien jaar lang is de Zuid-Afrikaanse Zephany - zonder dat ze het zelf wist - ontvoerd. Het meisje is pas drie dagen oud als een 'zuster' haar meeneemt. Gisteren werd de nepzuster veroordeeld tot tien jaar cel. De ontvoeringszaak hield Zuid-Afrika een generatie in zijn greep.
Op 28 april 1997 ligt de dan 18-jarige Celeste Nurse puffend op een ziekenhuisbed in Kaapstad. Ze staat op het punt te bevallen van haar eerste kind. Het is een zware bevalling: na elf uur besluit het medisch personeel van het Grote Schuur-ziekenhuis dat de tijd rijp is voor een keizersnede. Enkele momenten later is Zephany geboren. Haar kersverse vader Morné straalt bij de aanblik van zijn kerngezonde dochter.
Familieleden komen het kindje bewonderen en de jonge familie beleeft hun eerste momenten in het ziekenhuis. Terwijl Celeste haar dochter in bad doet bedenkt ze zich dat het kleintje met die volle bos haar op Simba uit de Leeuwenkoning lijkt.
De bevalling eist zijn tol op de jonge moeder. Celeste moet bijkomen van de fysieke inspanning. Ze krijgt morfine toegediend om haar pijn te onderdrukken.
Drie dagen na Zephany's geboorte staat een zuster van begin dertig in de hoek van de kamer waar moeder en dochter rusten. "Je kindje huilt", zegt de vrouw, die net als al het andere personeel een bordeauxrode pantalon en beige top draagt. De zuster vraagt Celeste toestemming om het baby'tje te troosten. Versuft door de medicatie krijgt Celeste nog net mee dat de zuster met Zephany om half vier 's middags de kamer uitloopt. Ze komt niet meer terug.
Wanneer een andere zuster even later aan haar bed staat en met angstige stem blijft vragen waar Zephany is, antwoordt Celeste, inmiddels bij zinnen, dat haar collega het kindje net meenam. Het duurt niet lang voordat ze realiseert dat het mis is. Samen met de zuster doorzoekt Celeste strompelend iedere zaal op iedere verdieping van het ziekenhuis, maar het is te laat: Zephany blijkt verdwenen.
Versuft door de medicatie krijgt Celeste nog net mee dat de zuster om half vier 's middags met haar dochter de kamer uitloopt
Vijf dagen na de bevalling komen Celeste en Morné gedesillusioneerd thuis. De kinderkamer, geschilderd in blauw, geel en wit, blijft leeg. De flesjes, lotions en poeders die het koppel had gekocht blijven vol. Als Celeste 's nachts kattengejank hoort vraagt ze zich af of het haar kind zou zijn.
Een van de moeders op de kraamafdeling, Shireen Piet, heeft de kidnapster gezien. De nepzuster hield ook haar pasgeboren kind vast en Piet had gevraagd waarom. De vrouw antwoordde dat het kindje huilde en ze het probeerde te gerust te stellen. "Ze was erg vriendelijk", herinnert Piet. Zelf weet Celeste niet hoe de vrouw eruit zag - daarvoor was ze te versuft
Vader Morné uit zijn radeloosheid door tegen een medicijnkastje aan te slaan. De flesjes vallen op de vloer. Hij is woest op het ziekenhuis dat hem niet kan uitleggen hoe de vrouw onopgemerkt binnen kom komen. "Waarom was er geen beveiliging?" Hij maakt verwijten naar zijn vrouw. "Waarom heb je niet beter opgelet?" Op haar beurt verwijt Celeste dat haar man niet in het ziekenhuis was.
Zephany's ontvoering is groot nieuws in Zuid-Afrika, waar het vergeleken wordt met de verdwijning van de Britse peuter Maddie McCann. Een landelijke zoekactie wordt opgetuigd, maar die blijkt vruchteloos. Soms praten Morné en Celeste met de media, zodat men niet vergeet naar hun dochter uit te kijken. Dat Zephany nog leeft staat voor het echtpaar buiten kijf. Ze voelen het.
Gelijkenis
Morné en Celeste krijgen nog drie kinderen: Cassidy, Joshua en Mica. De andere kinderen verzachten de leegte, maar Zephany wordt nog steeds gemist. Ieder jaar, op 28 april viert het gezin de verjaardag van de oudste dochter. De kinderen blazen de kaarsjes uit voor hun afwezige zus.
Als Cassidy in 2014 naar de middelbare school gaat vertellen klasgenootjes dat ze een 17-jarige dubbelganger op de Mitchell Plains-school heeft. Ze hebben dezelfde lichtbruine huid, amandelvormige ogen, brede neus en volle lippen.
De dertienjarige Cassidy voelt een vreemd soort aantrekkingskracht ten opzichte van het oudere meisje. Ze worden vriendinnen. Als Cassidy haar vader vertelt over haar dubbelganger raakt hij geïntrigeerd. Zou dit zijn verloren dochter zijn? De dag erna kijkt Morné van een afstandje naar het meisje als hij Cassidy afzet op school.
Cassidy en haar vader besluiten met de dubbelganger een hamburger in de McDonald's te eten. Morné vraagt het meisje, dat inderdaad sprekend op zijn dochter lijkt, wanneer ze geboren is. "30 april, 1997", zegt ze. De dag van de ontvoering. Het meisje vertelt dat ze niet op haar eigen ouders leek en zich afvraagt waarom dat is. "Weet je waarom je zo veel op mij en Cassidy lijkt?", vraagt Morné haar. Het meisje lacht, antwoordt dat ze dat niet weet en dat ze zich ongemakkelijk voelt.
Na de ontmoeting begint Morné dagenlang het Facebookaccount van het meisje uit te pluizen. Als hij een foto tegenkomt van de vrouw die zich haar moeder noemt, stuurt hij die op naar Shireen Piet, de enige die weet hoe de nepzuster eruit ziet. Het is zeventien jaar later, maar Piet weet het zeker: dit is de vrouw die haar baby vasthield. Dit is de vrouw die er met Zephany vandoor ging.
De uitslag van de DNA-test komt zes weken later. Cassidy's dubbelganger is inderdaad haar oudere zus. Zephany's 'moeder' wordt aangeklaagd voor ontvoering.
Als Cassidy naar de middelbare school gaat, ontdekt ze een 17-jarige dubbelganger: ze hebben dezelfde lichtbruine huid, amandelvormige ogen, brede neus en volle lippen
Zephany blijkt al die jaren een paar kilometer van haar biologische ouders te wonen, in de wijk Lavender Hill. Ze groeit op in een liefdevol gezin, samen met haar 'ouders' en haar neefje. Op Moederdag maakte Zephany toast voor de vrouw die haar als baby ontvoerde. Ze haalde cadeaus en decoreerde het huis.
Na de ontdekking van Zephany kan Morné en Celeste's relatie de ballast niet meer aan. In februari 2015 scheiden de jeugdliefdes na bijna twintig jaar van elkaar. In de rechtbank vertelt Morné dat de verdwijning van zijn dochter hem zijn huwelijke kostte. Ondertussen schippert Zephany tussen haar nieuwe en oude gezin.
De 51-jarige kidnapster, wiens naam in overeenstemming met Zuid-Afrikaans recht om privacyredenen geheim wordt gehouden, beweert dat een vrouw genaamd Sylvia het baby'tje op een metrostation verkocht voor tweehonderd euro. De vrouw zou zelf niet voor het kind kunnen zorgen. Sylvia is nooit teruggevonden. Adoptiepapieren zouden zijn kwijtgeraakt.
De vrouw, naaister van beroep, had drie miskramen gehad en wordt door naasten omschreven als een liefdevolle moeder. Haar man Michael durfde ze nooit te vertellen dat zijn dochter niet zijn eigen vlees en bloed is. Ondanks de leugen blijft Michael achter zijn vrouw staan.
Rechter John Hlophe is onverbiddelijk en beschrijft het adoptieverhaal als een sprookje en doet het af "met de minachting die het verdient". Hij veroordeelt de kidnapster maandag tot tien jaar cel. Hlophe verwijt de kidnapster dat ze geen berouw toont, maar vasthoudt aan het adoptieverhaal. "Je hebt Zephany verraden", zegt hij.
Zephany, die onder een andere naam door het leven gaat, woont bij de man die haar opvoedde. Sociaal werkers bekommeren zich om haar. De 19-jarige is radeloos over 'het verlies van haar moeder' en weet niet goed wat ze met haar biologische familie aan moet. Het meisje, inmiddels zelf zwanger van haar vriendje, trekt haar identiteit in twijfel. Morné en Celeste verwelkomen de veroordeling van de kidnapster, maar hebben haar vergeven.
De vrouw, naaister van beroep, had drie miskramen gehad en wordt door naasten omschreven als een liefdevolle moeder
Morné en Celeste hebben weliswaar hun dochter terug, maar die verkeert in identiteitscrisis nu haar opvoeders niet haar ouders bleken. "Het voelt alsof we haar weer verloren hebben", zegt Morné over zijn dochter.
Zephany kan maar moeilijk een band met Morné en Celeste opbouwen. De vrouw die ze als haar moeder beschouwde is weg, en de man die ze als haar vader zag is zijn echtgenote kwijt. De ontknoping van de ontvoering die Zuid-Afrika negentien jaar in zijn greep hield kent alleen verliezers.