Waarom is Winnie de Poeh plots staatsgevaarlijk in China? - Veerle De Vos

Winnie de Poeh blijkt plots staatsgevaarlijk in China. Sinds enkele dagen melden Chinese internetgebruikers dat ze Winnie de Poeh niet meer kunnen intikken op sociale media en dat een aantal afbeeldingen verwijderd zijn. Maar waarom censureert China een ongevaarlijke beer als Winnie? En waarom nu?
analyse
Analyse

Veerle De Vos is journaliste bij VRT Nieuws en volgt het nieuws uit Azië.

Winnie de Poeh, de sympathieke mollige beer uit de verhalen van A.A. Milne, lijkt het laatste slachtoffer van de Chinese internetcensuur. Afgelopen weekend meldden Chinese internetgebruikers dat ze "Kleine beer Weini" (维尼熊) de Chinese benaming van Winnie de Poeh, niet meer konden intikken op Sina Weibo, de Chinese variant van Twitter. En een reeks afbeeldingen van het beertje op WeChat, de Chinese versie van WhatsApp, bleek te zijn verwijderd.

Winnie de Poeh is in China natuurlijk niet alleen een cartoonfiguur van Disney. Sinds een Chinese blogger in de niet zo snuggere beer een gelijkenis zag met president Xi Jinping veranderde alles. Een afbeelding uit 2013 met Xi als Poeh en Obama als Teigetje (zie onderstaande tweet) ging de wereld rond.

Een foto van Xi in een paradewagen met open dak terwijl hij de troepen schouwt, kreeg Winnie de Poeh in een speelgoedautootje naast zich (zie onderstaande tweet). Het werd de meest gecensureerde afbeelding in China van 2015. Chinese leiders zijn onkreukbaar en onfeilbaar, en mogen geen onderwerp uitmaken van spot.

Kritiek op politici of commentaar op het beleid zijn taboe op Chinese sociale media, en politieke cartoonisten worden monddood gemaakt. De overheid heeft een leger aan censoren in dienst die alle posts moeten filteren. Chinese internetgebruikers die door de mazen van het net willen glippen moeten uiterst creatief zijn.

Hoogmis van de Chinese communistische partij

Maar waarom worden juist nu de teugels weer aangehaald? Veel heeft te maken met de hoogmis van de Chinese communistische partij, binnen enkele maanden. Deze herfst vindt in Peking namelijk het vijfjaarlijkse partijcongres plaats, bij gebrek aan verkiezingen de belangrijkste gebeurtenis in de Chinese politiek. Xi Jinping wordt hoogstwaarschijnlijk voor de volgende vijf jaar bevestigd als belangrijkste Chinese leider.

Maar het is uitkijken naar wie hij promoveert en wie uit de gratie valt. Achter de schermen woedt een intense machtsstrijd om gegeerde plaatsen in het politbureau of het zogenoemde staand comité. De afgelopen vijf jaar is de bewegingsruimte op sociale media almaar gekrompen, en de volgende maanden zijn extra gevoelig.

Liu Xiaobo en Liu Xia, gecensureerd

Maar er is meer. Sinds bekend raakte dat China’s bekendste dissident Liu Xiaobo terminaal ziek was, zijn de censoren in overdrive gegaan. De naam "Liu Xiaobo"’, "Liu ziek" of de combinatie Liu plus leverkanker, allemaal leverden ze enkel een foutmelding op. Zelfs in privéchats werden foto’s en woorden die naar Liu verwezen gewist. Meteen na zijn dood, op 10 juli, moesten ook afbeeldingen van kaarsen en zelfs het woord RIP of enkel zijn geboorte- en sterfdatum eraan geloven.

Ook de vrouw van Liu Xiaobo, Liu Xia, is een taboe-onderwerp. Sinds haar man in 2010 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, stond Liu Xia, zelf kunstenares en dichteres, onder streng huisarrest in Peking. Zonder telefoon of internet en met enkele zware jongens voor de ingang van haar appartement. Ze mocht enkel de deur uit voor een maandelijks bezoek aan haar ouders en man. Een verzoek om haar werk tentoon te stellen werd afgewezen door de autoriteiten. Vrienden in binnen- en buitenland maken zich ernstige zorgen over haar toekomst. Ook "Free Liu Xia" is een verboden combinatie.

Liu Xiaobo en Liu Xia, samen in het ziekenhuis

En dan dook gisteren plots een foto op, genomen in het zwaarbewaakte ziekenhuis, waar Liu Xiaobo was opgenomen na de fatale diagnose. Een week geleden had een vriend van het koppel al enkele gelijkaardige foto’s naar buiten gesmokkeld en op Twitter gezet. In een daarvan helpt Liu Xia, in een fel oranje bloesje, haar man met eten. Liu Xiaobo in pyjama en fel vermagerd draagt de sporen van zijn ziekte. In een andere foto kijkt Liu Xia zorgelijk naar hem op (zie onderstaande tweet).

Winnie de Poeh op een theekopje

De foto die gisteren opdook maakt deel uit van dezelfde reeks, maar is helemaal anders. Het is wellicht de laatste foto waar het koppel samen lachend opstaat (zie onderstaande tweet). In hun handen hebben ze allebei een theekopje, dat ze opvallend naar de camera draaien. Wie iets aandachtiger kijkt ziet een afbeelding van Winnie de Poeh.

Het is een wrang beeld dat veel zegt over het China van vandaag: een wereldmacht die bang is van een stervende dissident en zijn vrouw. Met in hun handen een kopje thee.

Meest gelezen