"Het was een van de mooiste stadjes in de omgeving", zegt een van de brandweermensen die vandaag nog aan de slag zijn in Amatrice. In de nacht van 23 op 24 augustus werd het stadje vrijwel volledig van de kaart geveegd door een hevige aardbeving van magnitude 6,0. Als bij wonder bleef de klokkentoren overeind staan. Nog altijd wijst hij 3.36 uur aan, het exacte moment waarop de aarde begon te beven.

In de nacht van de ramp was het druk in het stadje. Naast de inwoners waren er ook veel vakantiegangers, vooral uit Rome, die enkele dagen later de Sagra degli Spaghetti all'Amatriciana wilden bijwonen, het jaarlijkse dorpsfeest ter ere van de beroemde pasta uit Amatrice.

239 mensen kwamen om in Amatrice. In de omliggende stadjes Accumoli, Arquato del Tronto, Pescara del Tronto en Casale waren er nog eens 60 doden te betreuren.  Midden-Italië werd enkele maanden later, in oktober, en vervolgens in januari, opnieuw getroffen door krachtige aardbevingen. Opnieuw werden duizenden mensen dakloos.

Een jaar na de catastrofe kunnen de meeste inwoners van Amatrice en omgeving alleen nog maar dromen van een terugkeer. Frustraties en moedeloosheid groeien, want hoewel de Italiaanse regering "meer maatregelen en middelen dan ooit tevoren" heeft vrijgemaakt, is daar op het terrein nog niet veel van te merken.

Ja, Amatrice heeft sinds vorige maand opnieuw een supermarkt. En ook het restaurant van Hotel Roma heeft zijn deuren weer geopend. Maar de meeste dorpelingen wonen nog altijd in pensions in verderop gelegen kustplaatsjes. Sommigen zijn zelfs achtergebleven in de tenten die meteen na de ramp zijn neergezet. Op de noodwoningen die vorig jaar werden beloofd, blijft het wachten. Van de 3.830 huisjes die in de hele streek moeten worden opgetrokken, zijn er nog maar 456 geleverd.  

Zolang het puin niet is geruimd, kan van een reconstructie geen sprake zijn. En het puin is nog lang niet geruimd. Niet eens 10 procent van het afval is weggebracht. In de hele streek die door de aardbeving werd getroffen, ligt nog 2,4 miljoen ton te wachten om te worden weggebracht.

Dat het zo lang duurt, komt ook doordat de overheid scherp wil toezien op de werkzaamheden. Hetzelfde geldt voor de wederopbouw. Het klassieke scenario na een aardbeving  is dat alle traditionele Italiaanse kwalen in alle hevigheid opduiken: bureaucratie, lakse regels, corruptie, maffia.  De inwoners van L'Aquila, de stad in de Abruzzen die in 2009 werd getroffen door een aardbeving, kunnen ervan meespreken. Bijna tien jaar na de ramp wonen de meeste mensen daar in troosteloze slaapsteden. In wooncomplexen die weliswaar snel werden opgetrokken, maar van inferieure kwaliteit bleken te zijn.

In Amatrice moet het anders, zo maakt de regering-Gentiloni zich sterk. Het budget dat ze heeft vrijgemaakt, overtreft twaalf keer dat van L'Aquila. Amatrice moet zijn oude aanzien terugkrijgen. Niet dat van vlak vóór de aardbeving, nee, zelfs dat van de jaren 30, voor hoogbouw hier en daar vergezichten begon te belemmeren.

Maar dan zullen de dorpelingen dus wel geduld, veel geduld moeten oefenen.  

Om 1.30 uur vannacht houden de nabestaanden van de dodelijke slachtoffers een wake met fakkels te midden van de ruïnes. Rond 3.30 uur, het moment van de beving, zal de klok 239 keer luiden, waarna een herdenkingsmis volgt. 

Ook in de andere getroffen stadjes zijn vanavond en morgen herdenkings­plechtigheden gepland. Het Italiaanse Rode Kruis heeft alle Italianen opgeroepen om gedurende 24 uur stil te blijven op de sociale media onder de hashtag #InSilenzio.