Extra controles op autoverhuur in strijd tegen terreur

Na de aanslag op een kerstmarkt in Berlijn bleek dat dader Anis Amri na zijn daad vrij gemakkelijk met de bus van Nederland, door België, tot in Italië kon reizen. Dezelfde maand nog keurde de Kamer de PNR-wet van minister Jambon goed. 

Die verplicht internationale luchtvaart-, bus-, trein- en ferrymaatschappijen tot het bijhouden van een Passenger Name Record, een register met passagiersgegevens dat ze moeten doorgeven aan Binnenlandse Zaken.

Ondertussen slaan terroristen steeds vaker toe met gehuurde wagens, zoals vorige week in Catalonië, maar bijvoorbeeld ook in maart op Westminster Bridge. In haar magazine Rumiyah maakte IS in november vorig jaar al propaganda voor deze tactiek, met onder andere een grote foto van een Hertz-bestelwagen. 

Ook de dader van de aanslag op de spelersbus van Borussia Dortmund, geen IS-aanslag, maakte gebruik van een huurwagen om springstoffen te vervoeren.

Jambon wil dan ook graag het systeem van zijn PNR-wet toegepast zien in de sector van huurwagens. "We moeten ook voor huurwagens de passagierslijsten naast onze zwarte lijsten kunnen leggen", zei Jambon in De Ochtend op Radio 1. 

Zijn N-VA-collega Koen Metsu, tevens ook voorzitter van de kamercommissie Terreurbestrijding, heeft daarover al contact gehad met Renta, de Belgische federatie van voertuigenverhuurders.

De aangesloten leden gebruiken voor leasingvoertuigen die ze voor langere periode verhuren al het eigen informaticasysteem FMS dat de persoonsgegevens van de huurders doorgeeft aan de overheid. Zo kan de federale politie verkeersboetes sinds kort rechtstreeks aan de bestuurders sturen. De verhuurbedrijven zijn daardoor van heel wat rompslomp verlost.

"We zouden dit uitbreiden voor de kortetermijnverhuur", zegt Frank Van Gool, algemeen directeur Renta. "Wat we niet gaan doen is zelf een zwarte lijst bijhouden. We gaan enkel de informatie doorspelen."

De woordvoerder van Jambon benadrukt dat het niet de bedoeling is om elke reiziger als verdacht te beschouwen en dat reizen even gemakkelijk zal zijn als nu. "Het adagium is en blijft dat we onze levens niet mogen aanpassen aan de terroristen." 

Obstakels

De informatie van de verhuurbedrijven zal automatisch getoetst worden aan drie databanken van het OCAD: de lijst met Foreign Terrorist Fighters, de Plan R-lijst met geradicaliseerden en de lijst met haatpredikers en ronselaars. Er is ook een optie om het systeem te koppelen aan de lijst met Europese aanhoudingsbevelen. Al zijn er nog wel enkele obstakels.

"Het bestaande FMS-systeem is nog niet real-time", zegt Koen Metsu (N-VA). "Het is op dit moment ook niet verplicht voor de leden van Renta, maar te gebruiken op vrijwillige basis. We moeten tot een overkoepelend systeem komen dat alle verhuurbedrijven gebruiken." 80 procent van de auto's voor korte verhuur in ons land komen van een bedrijf dat aangesloten is bij Renta.  

Een wondermiddel zal het niet zijn, want bijvoorbeeld de daders in Catalonië waren voor zover geweten niet gekend bij antiterrorismediensten. Ze zouden dus door de mazen van het net geglipt zijn. En ook al rolt België dit systeem uit, dan nog zal iemand met een terreurveroordeling op zijn strafblad net over de grens een voertuig kunnen huren. 

"Daarom is dit het eerste dat ik zal ter sprake brengen op de vergadering van de Europol-commissie in oktober", zegt Metsu. Ook Jambon zal het voorleggen op een vergadering met Europese ministers van Binnenlandse Zaken. In het Verenigd Koninkrijk is alvast sprake van een soortgelijk voorstel.