Rode rivierkreeften "overspoelen" Berlijn, en dat is niet zonder risico
In het Berlijnse stadsdeel Tiergarten worden deze zomer massaal veel rode rivierkreeften gespot. Speciaal, dat wel, maar experts zijn bezorgd. Rode rivierkreeften zijn exoten die van nature hier niet voorkomen en een reëel gevaar voor de inheemse fauna en flora betekenen.
Een vroege morgen in augustus 2016. Marcel Aulbach, een inwoner van de Berlijnse wijk Charlottenburg, maakt een ommetje met zijn fiets in Tiergarten, het park in het gelijknamige stadsdeel, als hij plots op de rem moet gaan staan. Een dieprood gekleurde kreeft, zo groot als een handpalm, verspert hem de weg en lijkt niet veel goeds in de zin te hebben. Zodra Aulbach dichterbij komt, heft het dier zich op en toont het zijn scharen.
Het is een rode rivierkreeft, door sommigen ook Amerikaanse rivierkreeft genoemd, stellen deskundigen vast. De Procambarus clarkii, een kreeft die voorkomt in het zuidoosten van de Verenigde Staten en Mexico en in zoet water leeft. Ze kunnen tot 17 centimeter groot worden en zijn herkenbaar aan knalrode "knobbels" op hun scharen. Het is een exoot, een soort die van nature hier in Europa niet voorkomt. Een "indringer" die experts en natuurverenigingen hier niet zo graag zien.
Bedreiging voor fauna en flora
Een jaar later zijn dergelijke ontmoetingen verre van zeldzaam, zegt
Ulrike Kielhorn, van NABU, een Duitse natuurorganisatie in Der
Tagesspiegel. "Bijna elke dag krijgen wij oproepen binnen." De kreeften
worden het vaakst gespot in de buurt van het meer in Tiergarten.
Sommige mensen denken enigzins verontrust dat het schorpioenen zijn,
anderen pakken de dieren zonder al te veel schrik in de hand.
De dieren lijken nu massaal naar buiten te komen. Ze houden zich meestal op in zelfgegraven holen en gangetjes langs de waterkant en komen meestal alleen 's ochtends vroeg uit het water. Maar de hoge waterstanden na een regenachtige zomer maakt dat ze nu volop op zoek gaan naar nieuwe schuilplaatsen.
Ecosysteem in gevaar
Experts en natuurorganisaties maken zich zorgen over het stijgende
aantal rode rivierkreeften in Berlijn. Het dier staat te boek als een invasieve exoot. Zoals de naam al aangeeft, komen ze hier van nature niet voor en vormen ze een bedreiging voor de inheemse natuur en biodoversiteit. Niet zozeer doordat ze hun Europese soortgenoten in aantal verdringen, maar wel omdat ze gevaarlijke ziektes kunnen overbrengen en inheemse kreeften uitroeien.
De rode rivierkreeft kan bijvoorbeeld drager zijn van de kreeftenpest. Zelf worden ze er niet ziek van, maar kreeftensoorten van hier zijn hier niet tegen bestand. De Europese kreeftensoort is op veel plaatsen al uitgestorven als gevolg van die kreeftenpest.
Niet alleen voor de Europese soortgenoten, maar ook voor andere waterfauna en -flora vormt de rode rivierkreeft een gevaar. Het dier plant zich razendsnel voort en is niet al te kieskeurig wat voedsel betreft. Waterplanten, eieren van vissen of amfibieën... Op die manier bedreigen de dieren al snel een heel ecosysteem,
Hoe komt die kreeft tot bij ons?
Berlijn, en bij uitbreiding Duitsland, is lang niet de enige plaats waar rode rivierkreeften hun opmars maken. Als exoot komt de rode rivierkreeft intussen al voor in verschillende Europese landen, waaronder Nederland. Ook bij ons is hij al enkele keren gespot. Ook in Afrika en Oost-Azië zijn intussen rode rivierkreeften te vinden.
Hoe komen de dieren in Noord-Europa terecht, en waarom zijn er net nu zoveel te zien in Berlijn? Het is niet helemaal duidelijk, maar de kreeft kan op verschillende manieren in de vrije natuur "geïmporteerd" worden. Particulieren of kwekers van rode rivierkreeften die dieren hebben vrijgelaten in de natuur. Of hengelaars die in de VS geweest zijn, daar hebben staan vissen in ondiepe wateren en onwetend kreeften meegebracht hebben.
De bewoners van het stadsdeel Tiergarten zijn van mening dat de rode rivierkreeften allemaal uit het park weggehaald moeten worden, maar dat heeft volgens deskundigen geen zin meer. "Daarvoor is het al te laat en zijn ze met te veel."
