Het lot van Belgische voetbaltrainers hangt aan een zijden draadje
Van supporters tot bestuur, iedereen zit met gemengde gevoelens bij het vertrek van Hein Vanhaezebrouck bij AA Gent. Zoals zo vaak is de angst om niets te doen groter dan de wetenschap dat trainerswissels zelden iets teweegbrengen.
Het zijn benarde tijden voor trainers in de Jupiler Pro League. Op tien dagen tijd werden drie topnamen vroegtijdig de deur gewezen na een teleurstellende seizoensstart. Eerst René Weiler bij Anderlecht, kampioenenmaker zonder champagnevoetbal. Daarna Yves Vanderhaeghe, die kustploeg Oostende op de kaart zette. En nu Hein Vanhaezebrouck, die bij Gent ... welja, waar moet een mens beginnen?
"Dit is de mooiste periode uit mijn carrière", zei Vanhaezebrouck tijdens een druk bijgewoonde persconferentie, geflankeerd door zijn twee trouwe kompanen Michel Louwagie en Ivan De Witte. Mooie woorden vlogen heen en weer, het einde van een gouden tijdperk voor AA Gent met een eerste landstitel en Europese successen. "Er was één sleutelfactor en dat was onze trainer", zei De Witte, die duidelijk met gemengde gevoelens worstelde.
'Bij de spelers was het van niet kunnen of van niet willen. Beide conclusies zijn voor een trainer genoeg om de moed te verliezen'
Statistische onzin
"Ik kijk altijd met grote ogen naar dit soort ontslagen", zegt sportpsycholoog Jef Brouwers. "Er is in feite geen enkele rationale uitleg waarom iemand het ene jaar kampioenen smeedt en daarna niet meer. Maar de enige maatstaf in topsport zijn nu eenmaal prestaties."
Die prestaties waren dit jaar inderdaad ver zoek. Uitschakeling tegen het bescheiden Altach in de Europa League, 6 op 24 in de onderste regionen van de competitie. "De bezieling was volledig weg en voor het eerst begon het dominante voetbal van Gent te wankelen", zegt sportjournalist Hans Vandeweghe, die voor De Morgen eind augustus nog een strijdvaardige Vanhaezebrouck interviewde. "Dan is het bij de spelers van niet kunnen of van niet willen. Beide conclusies zijn voor een trainer genoeg om de moed te verliezen."
"Ik hoop dat AA Gent hier zo snel mogelijk uitgeraakt", gaf Vanhaezebrouck nog mee op de persconferentie. Dat is goed mogelijk, maar of dat aan de trainer zal liggen, is minder waarschijnlijk. "Er zijn genoeg studies die aantonen dat een trainer ontslaan statistisch gezien weinig opbrengt", zegt Filip Boen van de onderzoeksgroep Sport en Gezondheid aan de KU Leuven. "Kansen keren niet zozeer door ingrepen, eerder door toevalsfactoren. Ik denk dat iedereen wel gezien heeft hoeveel geluk er gemoeid was met de overwinning van Anderlecht dit weekend."
Bij Anderlecht speelden er bij de trainerswissel evenwel andere factoren dan bij Oostende en Gent. Weiler weerspiegelde veel te weinig de prinselijke identiteit van Anderlecht, terwijl Vanderhaeghe en Vanhaezebrouck net diep geworteld zaten in het hart van de supporters. Die stelden zich dan ook geduldig op, het bestuur bezweek. "Zij zitten vaak met een soort angst om niets te doen", ziet Boen.
Van CEO's accepteren we steeds vaker dat ze twijfel uiten, maar in de sport gelden blijkbaar andere wetten. Een coach mag niet radeloos zijn
Een angst die wel eens zou kunnen voortvloeien uit de perverse rol die de vierde macht in dit verhaal speelt. "Voetbal wordt zodanig uitvergroot in de media. Bij sporten die zich in de luwte afspelen, zie je veel minder ontslagen", vervolgt Boen en uit de reactie van De Witte valt af te leiden dat die druk zwaar op de maag kan liggen. "Wat ik las en zag, was anders dan wat ik zelf meemaakte. Dat waren twee verschillende werelden."
Sportief-menselijk drama
"Straks roepen ze wellicht schande over het vertrek van Vanhaezebrouck, maar wanneer het minder ging, zaten ze er als roofvogels bovenop", zucht Vandeweghe. "We schrijven sowieso veel te veel over sport, dat is een wetmatigheid waar je niet tegenop kan."
In België dan toch. "Bij Arsenal schreeuwden zowel supporters als pers om de haverklap dat Arsène Wenger buiten moest", ziet Brouwers. De Franse trainer staat na twintig jaar dienst echter nog steeds langs de zijlijn, zij het dan wel als manager naar het Engelse model. In de Pro League heeft enkel Francky Dury dergelijk statuut verworven. "Naar mijn mening is dat soort langetermijnplanning voor trainers te vaak afwezig", zegt Brouwers.
En dus gebeuren er situaties waarbij bejubelde trainers na twee maanden in de goot belanden. Een sportief-menselijk drama dat misschien nog het meest benadrukt werd door de emotionele reactie van Yves Vanderhaeghe na de verloren thuiswedstrijd tegen - oh ironie - AA Gent. Journalistiek getreiter werd hem even te veel.
Diezelfde moedeloosheid was te merken bij Vanhaezebrouck na de 0-1 nederlaag tegen Zulte-Waregem, een ongeziene barst in zijn anders zo robuuste pantser. "Van CEO's in de bedrijfswereld accepteren we steeds vaker dat ze twijfel uiten, maar in de sport gelden blijkbaar andere wetten", zegt Boen. "Een coach mag niet radeloos zijn."
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
