Xi Jinping wil China aanzien geven in de wereld. Daarvoor heeft hij een sterke Communistische Partij nodig.
Het vijfjaarlijkse congres van de Communistische Partij loopt deze woensdag af, en het lijdt geen twijfel dat Xi Jinping een tweede mandaat krijgt als secretaris-generaal en voorzitter van het machtige Centraal Militair Comité. Hij is en blijft zeker ook president van de Volksrepubliek. Xi heeft de touwtjes in de partij weer strakgetrokken. Hij houdt China het spookbeeld voor ogen van wat er met de Sovjet-Unie is gebeurd: minder discipline brengt de eenheid van de partij én van het land in gevaar.
Economisch en militair kan China zich nog niet met de Verenigde Staten meten
De greep van Xi op de partij en op het land is ondertussen sterker dan die van enige andere leider sinds Mao Zedong. Zo kregen bijna anderhalf miljoen partijleden in de voorbije vijf jaar via zijn anticorruptiecampagne een tik op de vingers. Wie het machtsmonopolie van de partij aantast, wordt keihard aangepakt. China werd onder Xi Jinping in die zin niet echt een vrijer land. Toch is dat niet altijd het beeld dat in de wereld bestaat. Op het World Economic Forum in Davos, bijvoorbeeld, wierp Xi zich vorige winter nog op als een kampioen van de vrijhandel en een fervente advocaat van het klimaatverdrag van Parijs. Hij klonk zowaar als een stem van de rede in een wereld in verwarring.
Economisch en militair kan China zich nog niet met de Verenigde Staten meten. Maar Xi Jinping maakt wel handig gebruik van de ruimte die de isolationistische politiek van Donald Trump laat. Strategisch zet Peking steeds meer pionnen uit in de Zuid-Chinese Zee, en het opende onlangs een eerste militaire basis in het buitenland, in het Afrikaanse Djibouti. Het zit Xi alleen tegen dat zijn Noord-Koreaanse collega Kim Jong-un de Amerikanen blijft jennen, waardoor die een aanleiding hebben om militair stevig in Azië aanwezig te blijven. China trekt ondertussen wel veel geld uit om Azië en Europa dichter bij elkaar te brengen. Zijn ambitieuze One Road One Belt Initiative sponsort de bouw van spoorwegen, havens en andere infrastructuur in enkele tientallen landen en wordt nu al hier en daar vergeleken met de Amerikaanse Marshallhulp aan Europa na de Tweede Wereldoorlog.
China speelt zo in toenemende mate een rol van betekenis. Xi Jinping zelf ziet zich ondertussen als de erfgenaam van Mao en Deng Xiaoping. Chinese leiders laten zich normaal gesproken na twee mandaten van vijf jaar opvolgen. De vraag is of Xi met zijn opvolging in 2022 bezig is. Deng waarschuwde er in 1980 voor om één man niet te veel macht te geven en de leiding van de partij en het land te scheiden. Xi vergelijkt zich graag met de hervormer Deng, maar dat advies legde hij de voorbije jaren toch naast zich neer.
