Een ambitieuze column over ambitieuze kwantum­computers

Dit wordt een ambitieuze column. De afgelopen maanden probeer ik in mijn teksten hier op VRT NWS gewoon in één opzet te slagen: mijn ma (dag mama) uit te leggen hoe technologie werkt (en dus ook mijn job). Deze keer waag ik mij aan wellicht het meest magische en ontastbare onderwerp: de kwantumcomputer. 

opinie
Opinie

Dat onderwerp is een beetje zoals uw pedante directeur en zijn dure nieuwe smartphone: geen flauw idee hoe het werkt en wat je ermee kan doen, maar ideaal om mee te scoren op recepties.

Recent kondigden zowel Google als IBM aan binnen enkele jaren al 'kwantumcomputers' op de markt te brengen. Een hoogtechnologische doorbraak die er veel sneller komt dan verwacht, en wellicht even veel impact zal hebben op onze wereld als de computer zelf.

Om uit te leggen hoe kwantumcomputers werken en waarom ze zoveel sneller zijn, moeten we een uitstapje maken naar de kwantummechanica. Atomen en hun deeltjes doen namelijk niet mee aan de klassieke fysica. Omdat ik het ook maar van horen zeggen heb, probeer ik dat tastbaar te maken met voorbeelden.

Atomaire deeltjes kunnen bijvoorbeeld tegelijk op twee plaatsen zijn, zoals sportpresentator Karl Vannieuwkerke in al zijn talkshows, en zelfs teleporteren, zoals de personages in het laatste seizoen van Game of Thrones. 

Een beeld van de Google-kwantumchip.

Hoe iets twee dingen tegelijk kan zijn, werd goed uitgelegd door Schrödinger, die we vooral kennen door zijn duale relatie met katten. Steek een kat in een gesloten doos met wat vergif erbij, en tot het moment dat je die doos weer opent, is die kat dus zowel dood als levend. In plaats van ‘of’ wordt het dus ‘en’.

Die staat wordt ‘superpositie’ genoemd. Het is op dat principe dat kwantum­computers zich baseren. Een klassieke computer werkt met gewone bits, opgeslagen op transistors. Bits hebben een waarde van 0 of 1, afhankelijk of de transistor onder stroom zit.

Kwantumcomputers gebruiken echte atomen en hun bouwstenen: kwantumdeeltjes, en dus ‘kwantum-bits’. Die kunnen behalve 0 of 1, ook 0 én 1 zijn.

Moeilijk om te bevatten, en dat is het ook. Naar analogie met Karl "Fysica": wij, simpele zielen, snappen ook niet hoe Van Nieuwkerke vier praatprogramma's tegelijk kan presenteren.

Waar traditionele computers dus telkens één ‘of’-vraag kunnen stellen (0 of 1?), kunnen kwantumcomputers meerdere ‘en’-vragen tegelijk behandelen. Oké ..., ik ben mezelf ook kwijtgeraakt: kwantumcomputers zijn gewoon sneller. Véél sneller.

Google beweert dat zijn kwantumcomputer zelfs 100 miljoen keer sneller is dan zijn gewone systemen. Da’s van Vive Le Velo naar Vive La Raket. De nakende doorbraak van kwantumcomputers gaat hand in hand met de doorbraken binnen artificiële intelligentie, waarbij lerende algoritmes uit talrijke verschillende scenario’s steeds het meest wenselijke kiezen.

Oké ..., ik ben mezelf ook kwijtgeraakt: kwantumcomputers zijn gewoon sneller. Véél sneller.

Het is ook een antwoord op de uitdagingen die ‘big data’ met zich meebrengt: elke dag produceren we meer dan 2,5 exabyte data. In mensentaal is dat 2,5 miljard gigabyte. Om dat nog behapbaar te houden, hebben we dus Karl-computers nodig.

De toepassingen hoeven we dan ook niet te zoeken in banale dingen zoals mailen of Excel-sheets bewerken. Kwantumcomputers zullen ons helpen met complexe vraagstukken die simpelweg te groot zijn voor klassieke computersystemen.

Of waarover die systemen miljoenen jaren zouden doen. Eén systeem dat alle actoren in de logistiek tegelijk aanstuurt, bijvoorbeeld. Onderzoek naar nieuwe medicijnen drastisch versnellen. Of accuraat de impact voorspellen en vergelijken van verschillende socio-economische beslissingen op de toekomst van onze planeet. Trouwens, mooi meegenomen voor die planeet: kwantumcomputers zouden tot duizend keer minder energie gaan verbruiken.

Net zoals het aan iemand die in de jaren zestig op een typemachine werkte, moeilijk uit te leggen was wat computers waren en hoe ze onze wereld zouden veranderen, zijn ook supercomputers moeilijk om te verklaren. Onthou dus gewoon het woord, en dan weet je: ze zijn zoals computers, maar dan super.

---

VRT Nieuws wil op VRTNWS.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

Meest gelezen