“Voor je het verkeerd ­begrijpt: wij werken wel degelijk regelmatig en hard. Alleen heb je soms een time-out nodig om productief te blijven, en wij vinden dat je daar niet echt een getal op kan plakken. Daarom zeggen we onbeperkt.”

Op de blog van het communicatiebureau Marbles staat de allernieuwste bedrijfsideologie te lezen: het principe van “onbeperkt” verlof. “Duidelijke doelstellingen overeenkomen, je personeel autonoom laten beslissen hoe het die realiseert, én vertrouwen hebben in je mensen: dat is het geheim”, zegt CEO Tom Herrijgers.

Wat natuurlijk makkelijker is in een team met negen mensen – zoals bij Marbles – dan in een groep van pakweg zeventig of tachtig collega’s. “Dat weet ik nog zo niet. Het is allemaal een kwestie van duidelijke afspraken maken en aangegane engagementen nakomen. Geef mensen de vrijheid om zélf hun tijd in te delen, en geef hen de verantwoordelijkheid om zélf hun job te plannen. Ze zullen niet alleen gelukkiger zijn, maar ook productiever.”

Tom Herrijgers haalde de mosterd bij het Amerikaanse mediabedrijf Netflix, dat eerder ook al Virgin-baas Richard Branson inspireerde. Beide bedrijven stopten met het monitoren van de tijdsbesteding van hun werknemers onder het motto: “Als werken van negen tot vijf niet langer van toepassing is, waarom zou een strikt aantal vakantiedagen per jaar dat dan wél nog zijn?”

Al beseft Tom Herrijgers ook wel dat zoiets niet in elk ­bedrijf of in elke sector kan. “In een fabriek met een lopende band of in een supermarkt met kassa’s is dat niet zo evident. Maar in sectoren waar er geen direct verband is tussen tijd op het werk en resultaat, kan het wel. Toch blijven velen zelfs daar diezelfde verouderde principes toepassen. Met ­demotivatie tot gevolg.”

Loon inruilen

Juridisch is zo’n systeem van werkorganisatie overigens perfect mogelijk. “Zolang aan twee voorwaarden is voldaan: in ons land moet iedereen twintig wettelijke vakantiedagen krijgen en voor het overige moet er overeenstemming zijn tussen werk­gever én werknemer”, zegt Kristiaan Andries van SD Worx.

De juridisch adviseur merkt ook op dat werk­nemers ­almaar meer vragende partij zijn voor een flexibelere werkorganisatie: “In sommige bedrijven is het bijvoorbeeld al mogelijk op individuele basis de ­dertiende maand in te ruilen voor extra vakantie, bovenop de extra vrije dagen die sommigen bijvoorbeeld al krijgen op basis van anciënniteit. Maar onbeperkt vakantie, dat blijft toch uniek.”