Haatcampagne rond India's monument van liefde

De volgende verkiezingen in India zijn pas in 2019, maar nu al zijn de meest extreme politici van de hindoe-nationalistische regeringspartij BJP bezig de gemoederen tussen hindoes (80 procent van de bevolking) en moslims (bijna 15 procent) op te stoken. Dat is een erkend wapen in tijden van teleurstellende economische groei: geef de schuld aan een zondebok. Onderdeel van die tactiek is ook de Taj Mahal, met jaarlijks zo’n acht miljoen bezoekers de belangrijkste toeristische trekpleister van het land.

De knuppel werd afgelopen zomer in het hoenderhok geworpen door Yogi Adityanath, een ultranationalistische politicus en vuurprediker uit de staat Uttar Pradesh. Hij gaat voorop in wat hij noemt "de herovering" van de geschiedenis van India. Adityannath strijdt tegen een nationale geschiedenis die zou zijn "besmet" door mosliminvloeden. Doorn in zijn oog is de Taj Mahal, het marmeren wereldwonder bij de stad Agra. Volgens Adityanath is het "een smet op de Indiase cultuur" want gebouwd door moslimsheersers.

“Als een buitenlander ons land bezoekt, neemt hij vaak een souvenir van de Taj Mahal mee of iets anders met een minaret. Dat heeft niets te maken met onze cultuur”, aldus de prediker destijds op een politieke bijeenkomst.

Het fameuze grafmonument moest uit de nationale herinnering worden "geveegd". Het leek Adityanath een goed begin om het niet te laten opnemen in de nieuwe toeristische gids van zijn deelstaat. De nadruk werd gelegd op hindoe en boeddhistische architectuur.

De Taj Mahal werd in de zeventiende eeuw inderdaad gebouwd door moslimvorst Shah Jahan, vijfde heerser van het Mogolrijk. De zwaar verliefde shah spaarde koste noch moeite voor de laatste rustplaats voor zijn geliefde echtgenote Mumtaz Mahal, die bij de geboorte van haar kind in het kraambed was overleden. Na de dood van Shah Jahan werden ook zijn resten in de tombe bijgezet.

Volgens velen is het mausoleum misschien een ietwat overdreven maar toch wonderschone en heuse liefdesbetuiging van de hoogste orde. De Bengaalse dichter Tagore beschreef het monument als "traan op de wang van de tijd". De Unesco verklaarde het mausoleum in 1983 tot werelderfgoed, het werd in 2007 verkozen tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen en iedereen doet goede zaken met de bijna een miljoen buitenlandse bezoekers die de Taj Mahal jaarlijks trekt.

Vooral dat laatste bleek een gevoelig punt, want sinds Adityanath met zijn heftige uitspraken kwam, is het aantal toeristen teruggelopen. Op sociale media in India is dan ook de vloer aangeveegd met de extremist die ook beweerde dat de moslimheersers het gebouw hadden gekaapt door een oorspronkelijk hindoepaleis een nieuwe bestemming te geven. Klinkklare onzin, want de bouwschema’s van de moguls zijn bewaard gebleven. De liefdesboodschap van de mogulvorst is aan Adityannath niet besteed.

Inmiddels probeert de regeringspartij BJP het vuur te blussen want niemand zit te wachten op nog meer toeristen die afhaken omdat ze geen zin hebben om terecht te komen in religieuze spanningen rond het beroemdste gebouw van het land.

Onlangs bracht Yogi Adityannath een bezoek aan de Taj Mahal en – kennelijk op zijn vingers getikt - gaf er de volgende draai aan. Dat moslims het hadden neergezet deed niet meer ter zake. De Taj Mahal was het resultaat van "het zweet en bloed van Indiase arbeiders".

Niettemin groeit er een campagne bij de nationalisten om alles wat India kent aan mosliminvloeden zwart te maken, zegt de Indiase schrijver Nilanjan Mukhopadhyay erover tegen de Franse krant Libération. “De strategie van de extreme hindoes is aan te tonen dat het tijdvak van de moslimprinsen (1526-1857) een periode was van slavernij voor de hindoes en dat de moslims van vandaag hun geloof te danken hebben aan een bezetter. Op die manier wordt er vijandschap aangewakkerd tegen de moslims die afstammelingen zouden zijn van de vijand.”

Los van dit incident is de BJP ook bezig om in verschillende staten geschiedenisboekjes op scholen te corrigeren. Daarbij wordt ook – vergelijkbaar met wat fundamentalistische christenen in de Verenigde Staten doen – de evolutietheorie vervangen door wonderbaarlijke verhalen uit de Indiase mythologie.

Nu de verkiezingscampagne volgend jaar zal losbarsten, maken veel waarnemers zich zorgen over de steeds extremere toon van hindoenationalisten. In het verleden ontaardde dat al in pogroms waarbij honderden mensen omkwamen. Wat betreft de Taj Mahal zou het gebouw te lijden hebben onder bewuste verwaarlozing door de hindoeautoriteiten. Omdat te ontkrachten heeft Yogi Adityannath onlangs 20 miljoen euro toegezegd voor reparatiewerk. De afgelopen decennia zijn in India overigens ruim 200 moslimmonumenten beschadigd of gesloopt door extreme hindoes.