Vlaamse levensverwachting daalt licht door hoogste sterfte in 30 jaar

Dat er twee jaar geleden zoveel mensen zijn gestorven, komt niet onverwacht. “De Vlaamse bevolking wordt ouder, en het zijn vooral de oudste mensen die sterven. Dan is het logisch dat er jaren komen waarin er meer overlijdens zijn dan in eerdere jaren,” zegt dokter Anne Kongs van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Bovendien was er in de wintermaanden van begin 2015 een intense en relatief lange griepepidemie, en die eiste ook zijn tol.”

Als we rekening houden met de groei en veroudering van onze bevolking, dalen de sterftecijfers geleidelijk, maar duidelijk over de laatste 15 jaar. “We sterven minder dan vroeger aan hart- en vaatziekten, chronische longziekten, en kankers. En dat heeft alles te maken met de vooruitgang van de geneeskunde en een gezondere levensstijl."

Maar er is ook een bescheiden tegentrend, blijkt uit de cijfers. “Want we sterven  meer dan vroeger aan hersen- en zenuwziekten, zoals dementie en Parkinson,” weet Kongs. “En dat hoeft natuurlijk niet te verwonderen. Want we worden alsmaar ouder en de vergrijzing begint hier volop te spelen.”

De jaarlijkse sterfte bij mannen ligt bijna de helft hoger dan bij vrouwen. "Mannen overlijden - veel meer dan vrouwen - op jonge leeftijd door zelfdoding en verkeersongevallen; op middelbare leeftijd door longkanker; en op hogere leeftijd door hartinfarcten."

(Lees verder onder de grafiek)

Maar bij mannen dalen de jaarlijkse sterftecijfers wel dubbel zo snel als bij vrouwen. "Ik denk dat er bij mannen gewoon nog meer gezondheidswinst valt te boeken," zegt Anne Kongs, "omdat de sterftecijfers bij hen nog een stuk hoger liggen dan bij vrouwen."

Zo eist longkanker nog altijd een hogere tol bij mannen. "Er sterven elk jaar meer dan dubbel zoveel mannen als vrouwen aan longkanker. En dat houdt verband met het rookgedrag van de generatie na de oorlog. Toen hebben vooral mannen massaal gerookt; vrouwen ook, maar minder."

Maar de sterfte door longkanker daalt nu wel bij mannen, en stijgt bij vrouwen. "Dat heeft ermee te maken dat vrouwen later begonnen te roken," legt Kongs uit. "Vanaf 50 is longkanker nu trouwens ook de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. Maar alles samen overlijden er nog altijd meer vrouwen aan borstkanker dan aan longkanker."

De levensverwachting in Vlaanderen ligt in 2015 iets lager dan in het jaar daarvoor, vooral voor vrouwen.  "Want twee jaar geleden telden we uitzonderlijk veel sterfgevallen, terwijl het er een jaar eerder minder waren dan verwacht. Maar over 15 jaar blijft de levensverwachting ontegensprekelijk stijgen."

(Lees verder onder de grafiek)

De levensverwachting ligt nog lager voor mannen dan voor vrouwen, maar het verschil wordt langzaam kleiner. Meisjes die in 2015 zijn geboren, leven gemiddeld 2,5 jaar langer dan meisjes die in 2000 zijn geboren. Maar voor jongens is er in dezelfde periode gemiddeld 4 jaar bijgekomen.

Op jongere leeftijd blijft zelfdoding intussen de belangrijkste doodsoorzaak. Alles samen maakten 1.051 mensen in 2015 een eind aan hun leven, of bijna drie per dag. Bij de vrouwen is het aantal zelfdodingen in 2015 gedaald. Maar bij mannen is het gestegen, en ligt het trieste cijfer meer dan dubbel zo hoog als bij vrouwen.

"Helaas zijn we met onze hoge zelfdodingscijfers nog altijd bij de koplopers in Europa , vooral voor mannen", weet Anne Kongs, "maar er zit toch een dalende trend in. Vergeleken met het jaar 2000 - en als we rekening houden met de groei van de bevolking - is het aantal zelfdodingen in Vlaanderen met ongeveer 20 procent gezakt. Al blijft elke zelfdoding er hoe dan ook één te veel."

Wie vragen heeft over zelfdoding kan terecht op het gratis nummer van de Zelfmoordlijn, 1813 of op www.zelfmoordlijn1813.be.