Almacht van IOC brokkelt stilaan af
Deelnemers aan de Winterspelen in Pyeongchang, volgende maand, zijn al gewaarschuwd: denk aan regel 40 van het IOC. Die verbiedt elke vorm van reclame voor of door sponsors van bonden en atleten. Maar daartegen gaat Duitsland nu in het verzet.
Regel 40 is vooral bedoeld als afweergeschut voor de sponsors van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Zes weken voor en tijdens de Spelen moeten de sporters hun contacten met sponsors 'bevriezen'. Zelfs een felicitatie op Twitter of Facebook voor de geldschieter is al verboden. De lijst met beschermende olympische voorwaarden moet worden versoepeld, oordeelde de Duitse mededingingsautoriteit na een administratieve procedure tegen het Duitse olympisch comité en het IOC.
Het is een grensverleggende uitspraak "met het effect van het Bosman-arrest voor vrij verkeer van profvoetballers", zegt sportmarketeer Frank van de Wall Bake. De revolutie tegen de almacht van het IOC is begonnen, stelt Yves Kummer, tot november voorzitter van vakbond EU Athletics. "Wij hebben tien jaar gestreden om het monopolie van het IOC te doorbreken. Het is nog niet gelukt, maar het versoepelen van regel 40 is een eerste stap.
"Enkele jaren geleden hadden we al bijna een rechtszaak, omdat het IOC atleten dwingt een contract te tekenen waarin wordt afgezien van inkomsten tijdens de Spelen. Op die manier maakt het IOC misbruik van zijn machtspositie. Het is een principiële kwestie geworden: van wie zijn de Olympische Spelen? Wij zeggen: van de atleten. En dus behoren zij ook te profiteren."
Geen affiche van Bolt in etalage
Regel 40 leidde tot absurde situaties. Zo mocht Puma geen affiches met atleet Usain Bolt in etalages van winkels ophangen tijdens de Spelen, omdat concurrent Nike aan het IOC is verbonden. Onder druk van een dreigende rechtszaak liet het IOC reclame-uitingen op sportkleding vrij. De grote kledingmerken geven miljoenen uit aan sponsoring en pikten het niet langer dat ze hun atleten rond de Spelen moesten loslaten.
Vooral de restricties van het IOC bij gebruik van sociale media doen pijn. "Daar hebben we echt last van, want Twitter en Facebook zijn voor sponsors een belangrijk platform", weet ook Rhian Ket van de schaatsorganisatie ISkate. "Op een creatieve manier proberen we onze sporters nu in beeld te krijgen tijdens de Spelen. Het is aan de atletencommissie van het IOC om een vuist te ballen, maar dat is een politiek steekspel."
'Wij hebben jaren gestreden om het monopolie van het IOC te breken. Het versoepelen van regel 40 is een eerste stap'
Duitsland heeft de toon gezet, maar het wordt allicht een lange, juridische strijd met het IOC. Breed verzet tegen regel 40 is noodzakelijk. "Nu kan het IOC nog besluiten om een land dat afwijkt van het olympische protocol geen evenementen meer toe te kennen", klinkt het bij de atletiekvakbond. "Het IOC is als de dood voor uitspraken van burgerrechters over sportgerelateerde zaken en zal in hoger beroep gaan tegen de uitspraak in Duitsland. Maar het is goed dat de arrogantie van de olympische bestuurders nu aan de kaak wordt gesteld."
Marketeer Van de Wall Bake voorspelt een trendbreuk. "Regel 40 is op den duur onhoudbaar. Met de uitspraak in Duitsland is de eerste steen nu uit de muur gewrikt." Hij verwijst naar golfer Tiger Woods, die op het hoogtepunt van zijn carrière ook tv-gelden claimde. "Hij stuwde immers de kijkcijfers omhoog. Straks vragen Federer en Nadal niet alleen een half miljoen euro startgeld om mee te doen aan een toernooi, maar eisen ze ook 10 tot 20 procent van de tv-rechten."