De ongeveer tien kilometer grote meteoriet die op het gebied van het huidige Mexico insloeg, zou een oliereservoir geraakt hebben. Door de kracht van de botsing zou de olie tegen hoge temperaturen verbrand zijn. De daardoor ontstane roet in de stratosfeer zou zich wereldwijd verspreid hebben en een klimaatverandering veroorzaakt hebben, die talrijke dier- en plantensoorten fataal werd.

De wetenschappers baseren zich voor hun hypothese op resultaten van bodemproeven uit Haïti en Spanje voor het einde van de krijttijd. Ze vonden daarin een samenstelling van koolwaterstoffen, zoals ze bij verbrande aardolie ontstaat.

Bovendien stelden de Japanners klimaatmodellen op. Ze berekenden mogelijke scenario’s voor temperatuur, neerslag, zonneschijn en bodemvochtigheid op basis van de hoeveelheid roet. Als meest realistisch achten ze een roetmassa van 1,5 miljard ton in de atmosfeer. De temperatuur zou op de gemiddelde en lage breedtegraden, dus dichter bij de geografische polen, zes tot negen graden gezakt zijn en de neerslag zou ook verminderd zijn. In de tropen zou het temperatuurverschil minder groot uitgevallen zijn, maar het zou er even droog geweest zijn als nu in de Sahara.

En krokodillen dan?

De meest gangbare theorie in de wetenschappelijke wereld vandaag is dat de ingeslagen meteoriet enorme hoeveelheden zwavelzuur in de hogere atmosfeer bracht. Verdeeld over de hele aardbol, reflecteerden ze als zwevende deeltjes in de stratosfeer het zonlicht. De gevolgen van de absolute duisternis waren desastreus: de fotosynthese van de planten hield op, er trad een wereldwijde winter in en er viel zure regen. De dinosauriërs waren ten dode opgeschreven.

Het team rond onderzoeker Kunio Kaiho weerlegt de hypothese: “Als dat gebeurd zou zijn, zouden krokodillen en veel andere dieren eveneens uitgestorven zijn.” Fotosynthese bij planten zou in de nieuwe theorie nog mogelijk geweest, al zou de roet veel zonlicht van de aardoppervlakte weggehouden hebben.

Malaria of een ruimtewolk

Het onderzoeksthema blijft de gemoederen beroeren. Wetenschappers van de Universiteit Reading in het Verenigd Koninkrijk schreven onlangs dat de biodiversiteit bij de meeste groepen dinosauriërs er al voor de meteorietinslag op achteruitging. Daardoor waren de dieren niet in staat om zich aan de veranderde klimaatvoorwaarden aan te passen. Volgens een andere studie zou het uitsterven van soorten een globale omvang gehad hebben, van pool tot evenaar. Versterkt vulkanisme zou daarbij een rol gespeeld hebben.

Maar er circuleren nog meer alternatieve theorieën. Zo circuleert een theorie dat malaria al veel ouder is dan gedacht en die ziekte verantwoordelijk zou zijn voor het uitsterven van de dinosaurussen. De dieren zijn immers niet meteen na de meteoorinslag gestorven, maar in de honderden jaren erna.

Japanse wetenschappers zien dan weer een andere oorzaak. Volgens hun studie is de aarde in die periode door de ‘Nebula Winter’ gepasseerd. Dat is een soort ruimtewolk die de aarde bedekt zou hebben met een dikke laag iridium. De passage door de wolk zou ruim een miljoen jaar hebben geduurd en ertoe hebben geleid dat de aarde zeer fel afkoelde. “De aanhoudende koude zou het einde van de dinosaurussen hebben ingeleid”, aldus Tokuhiro Nimura van de Japan Spaceguard Association.

Een professor uit Arkansas heeft nog maar enkele maanden geleden een nieuwe theorie gelanceerd. De mysterieuze Planeet X aan de rand van ons zonnestelsel zou de boosdoener geweest zijn. “Die Planeet X veroorzaakte mogelijk kometenregens”, zegt Daniel Whitmire, professor astrofysica aan de universiteit van Arkansas. “Die waren krachtig genoeg om tot onze aarde te reiken en massale sterftes te veroorzaken.”