Liefst 103 meldingen in 2017, tegenover 42 het jaar voordien. En liefst 17 gevallen waarbij de dader een zorgverlener is, tegenover 2. Is er ook in de gehandicaptenzorg sprake van #MeToo? “Niet helemaal”, zegt Karina De Beule, woordvoerster van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). “Dit gaat deels over seksueel gedrag, maar ook over agressie en psychologische chantage. Een waaier aan voorvallen die er altijd zijn geweest. In 2017 zijn ze wel opvallend meer gemeld.”

De cijfers werden vrijdag in het Vlaams Parlement gepresenteerd door minister van Welzijn Jo Vandeurzen op vraag van Vera Jans (CD&V). Ze gaan terug tot 2012, toen het verplicht werd om grensoverschrijdend gedrag in zorgcentra te melden. “Een agressieve uitbarsting, iemand die te handtastelijk wordt als hij verliefd is, ... Vroeger redeneerde men: het hoort bij de sector, deze mensen hebben het moeilijk met grenzen”, zegt De Beule. “Daarom werd het vaak intern opgelost en niet naar iedereen gecommuniceerd. Maar uiteindelijk blijft er een grens overschreden, en zit je met een dader en een slachtoffer. Daarom zetten we nu in op die meldingen: alles wordt transparant en bespreekbaar. Ouders worden direct verwittigd als er iets gebeurd is met hun kind.”

De opvallende stijging in 2017 staat volgens het VAPH los van de #MeToo-beweging. De meeste meldingen waren bovendien in juni en juli, enkele maanden vóór #MeToo zijn intrede deed. “Dit is een ander verhaal dan de klachten uit de sportwereld en de filmsector”, zegt Vera Jans. “De welzijnssector staat een pak verder. Er groeit een alertheid: is er een incident? Dan wordt het automatisch gemeld, hetzij door de zorginstelling, hetzij door familie. Het zijn zelden zaken die jaren onder de radar bleven.”

Dossiergeheim

Ook zorgverleners lopen meer in het vizier. In 2017 waren er 17 meldingen van grensoverschrijdend gedrag waarbij de zorgverlener de dader is, tegenover 2 in 2016. Wat de klachten concreet inhouden, is dossiergeheim. “Maar het is niet zo dat zorgverleners nu plots een groot probleem zijn”, zegt Jans. “Wat wel zo is: bepaalde zaken zijn sneller gemeld om het incident goed te kunnen onderzoeken.” Als er na zo’n onderzoek sprake blijkt van manifest misbruik, dan krijgt het verhaal een juridisch staartje.