Geen unanimiteit over uitbreiding EU met Westelijke Balkanlanden in 2025
Binnen de Europese Unie is er geen eensgezindheid over de strategie van de Europese Commissie over de uitbreiding met de Westelijke Balkan. De Commissie meent dat Servië en Montenegro dat in 2025 zullen kunnen. Maar Hongarije vindt dat het toetredingsproces van Servië en Montenegro te traag verloopt. Volgens Boedapest kan de toetreding reeds in 2022 plaatsvinden in plaats van in 2025 zoals de Europese Commissie naar voren schuift. Andere lidstaten vinden de agenda "niet realistisch".
"Waarom moeten we zeven jaar langer wachten?", vroeg de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Péter Szijjàrtó zich bij de aankomst op de informele top Buitenlandse Zaken in Sofia af. Het Bulgaarse voorzitterschap van de EU heeft van de uitbreiding van de Westelijke Balkan, een dossier dat reeds jaren aansleept, een prioriteit gemaakt. Momenteel hebben enkel Servië en Montegro de toetredingsgesprekken met de Unie gestart.
Vorige week heeft de Europese Commissie haar strategie voor de Westelijke Balkan voorgesteld. Servië en Montenegro zouden tegen 2025 tot de Europese Unie kunnen toetreden. Dat is echter "ambitieus" en vereist "een sterke politieke wil" in beide landen. Er moeten nog stappen gezet worden op het vlak van de rechtstaat en de economie, en wat Servië betreft ook in de normalisatie van de relatie met Kosovo. Voor een uitbreiding met andere Balkanlanden dienen eerst nog grensproblemen weggewerkt te worden, merkte Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker op.
Vandaag bogen de ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten zich voor het eerst over deze strategie. Voor de Hongaarse regering loopt het proces te traag. "Ik ben erg ontgoocheld over deze strategie omdat ik denk dat het integratieproces sneller moet lopen", zei minister Szijjàrtó. 2024 is voor hem "echt traag"; hij vond 2022 "realistischer".
"De Verenigde Staten hebben een strategie voor de Westelijke Balkan, Rusland heeft een strategie, Turkije heeft een strategie. Enkel de Europese Unie gaat erg langzaam", voegde hij eraan toe. Hij riep de EU op om alle hoofdstukken te openen.
De ex-Joegoslavische republiek Slovenië vindt dan weer de datum van 2025 "onrealistisch". "Slovenië heeft gedurende 20 jaar een dialoog gevoerd met Kroatië om een oplossing te vinden voor de grens (...)" tussen de twee landen, zei minister Karl Erjavec. Ondanks een internationale arbitrage claimen beide landen de baai van Piran in het noorden van de Adriatische Zee.
Aan Bulgaarse kant sprak minister Jekaterina Zacharieva van een "gepaste" en "begrijpelijke" strategie van de Commissie.
Frankrijk is voorzichtiger over de agenda. "De landen van de Westelijke Balkan hebben de roeping om tot de Europese Unie toe te reden. Dat is ontegensprekelijk, maar het is duidelijk dat er voorwaarden zijn, dat deze voorwaarden veeleisend zijn en dat het pad om die te vervullen moeilijk is", vond de Franse minister Jean-Yves Le Drian.
Voor Didier Reynders is niet het tijdspad, maar de wijze waarop de voorwaarden vervuld worden, belangrijk. De Belgische minister van Buitenlandse Zaken waarschuwde dat het stellen van een datum, zelfs indicatief, kan leiden tot "valse hoop" en "valse kalenders". "Een datum voorop stellen is niet erg belangrijk, het kan zelfs een probleem vormen", verklaarde Reynders na afloop van de vergadering. "De toekomst van alle Balkanlanden ligt binnen de Europese Unie, maar op voorwaarde dat deze landen hun verantwoordelijkheid nemen".
Op de informele top komt naast de uitbreiding ook nog de Syrische crisis aan bod. Verschillende landen hebben hun bezorgdheid ge-uit. "We zaten in een burgeroorlog, en vandaag riskeren we een grote regionale crisis", waarschuwde Le Drian, die pleitte voor een versterkt mandaat van de speciale VN-gezant Staffan de Mistura. België drong andermaal aan op de noodzaak van een politieke oplossing. "Enkel een politieke oplossing in het kader van het proces van Genève kan leiden tot een duurzame vrede en de deur openen voor de wederopbouw van Syrië", stelde Reynders.