EU op ramkoers met Britten over Ierse grenskwestie in brexit: "Geen enkele premier zal dit ooit aanvaarden"

De Ierse grenskwestie, een van de belangrijkste struikelstenen in de brexit-onderhandelingen, komt volgens Europa neer op ruwweg twee keuzes. Als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese eenheidsmarkt stapt, komt er ofwel een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland, ofwel tussen het Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. De Britse regering houdt echter vol dat er geen enkele harde grens zal komen.

De Commissie publiceerde vandaag zoals aangekondigd haar ontwerp van het terugtrekkingsakkoord waarover ze met Londen onderhandelt. De tekst is de juridische vertaling van het Brits-Europees akkoord dat in december gesloten is.

Meest in het oog springend is het protocol over de Ierse grenskwestie. Beide partijen zijn het erover eens dat een harde grens - met grenscontroles dus - moet vermeden worden. Voor als er geen onderhandelde oplossing daarover bereikt kan worden, heeft de Commissie nu een 'reserveoptie' uitgewerkt.

Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier benadrukte vandaag dat het idee slechts om een voorstel voor een noodoplossing gaat, maar veroorzaakt niettemin heel wat opschudding.

Voor Barnier is het duidelijk. Als er geen akkoord komt, moet er een 'common regulatory area' worden opgericht die zowel Ierland als Noord-Ierland omvat. Daardoor worden interne grenzen op het Ierse eiland vermeden en wordt de economische samenwerking tussen noord en zuid gevrijwaard, argumenteert hij.

Barnier benadrukt dat de voorgestelde "optie C" slechts een noodoplossing is en de grondwettelijke orde van het Verenigd Koninkrijk ermee niet in vraag wordt gesteld. De heikele kwestie is dat de Britse regering er niet van wil weten dat in Noord-Ierland andere regels zouden gelden dan in de rest van het land. En voor May's gedoogpartner in de Britse regering, de Noord-Ierse Unionisten die ijveren voor verdere aanhechting bij Groot-Brittannië, is de kwestie al helemaal onbespreekbaar. "We stappen niet uit de Europese Unie om het opbreken van het Verenigd Koninkrijk mee te maken", aldus de partij.

Premier Theresa May liet tijdens een debat in het parlement in Londen meteen verstaan dat geen enkele Britse premier ooit akkoord kan gaan met de ontwerptekst van Barnier. "Hiermee wordt de eenheid van het Verenigd Koninkrijk bedreigd", zo zei ze ferm. Ze herhaalde dat ze te allen prijze een harde grens op het Ierse eiland wil vermijden. Barnier zegt dat hij Londen niet wil provoceren, maar roept wel op het tempo van de onderhandelingen op te voeren.

De Britse media zien dat echter anders en zijn bijzonder pessimistisch gestemd. Volgens de conservatieve krant The Telegraph "draait Barnier May de duimschroeven aan" en worden de onderhandelingen "in chaos" gestort. "Britse bronnen vrezen dat het document constitutionele en politieke demonen dreigt vrij te laten die de EU op een gevaarlijke manier onderschat heeft", luidt het.

The Financial Times heeft het over een "erg risicovol moment" in de onderhandelingen, omdat "duidelijk wordt gemaakt wat op het spel staat wat betreft het Britse vertrek uit de Unie". Persagentschap Bloomberg noemt de tekst "explosief" en oordeelt dat de gesprekken tussen Brussel en Londen "in gevaar" zijn. The Guardian heeft het over een "gevaarlijke nieuwe fase", terwijl The Independent vaststelt dat "May op ramkoers met de EU ligt".

Barnier wil ook dat de Britse regering snel met juridisch onderbouwde teksten komst om het vertrek uit de EU tijdig te kunnen regelen. "Als we een succes willen maken van de onderhandelingen moeten we het tempo opvoeren", zei de Fransman in Brussel.

"We zijn nog maar dertien maanden van de datum", verwees Barnier naar de brexitdatum op 30 maart 2019. "We moeten 43 jaar aan gezamenlijke geschiedenis ontrafelen. We willen gewoon slagen." In de herfst, uiterlijk in november, moet er een akkoord met Londen zijn, omdat voor het verdrag nog parlementaire goedkeuring nodig is. "De tijd dringt."