De overheid heeft nooit echt het goede voorbeeld gegeven als het op betalen aankomt, maar het is vorig jaar nog een stuk erger geworden. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams Belang-Kamerfractieleidster Barbara Pas bij Begroting opvroeg. Maar liefst één op de drie facturen wordt te laat betaald. Het duurt nu al 56 dagen vooraleer iemand zijn geld ziet, tegenover 44 dagen in 2016. En de 266.626 facturen waarover het gaat, zijn samen goed voor – hou u vast – 1,6 miljard euro. Ook dat bedrag ligt overigens 42 miljoen euro hoger dan het jaar ervoor.

Hallucinante cijfers. En het is vooral de Federale Overheidsdienst Justitie die de slechte leerling is. Terwijl daar in 2016 nog 119.000 facturen te laat werden betaald, zijn dat er ondertussen al 171.599. Twee op de drie keer gebeurt de betaling te laat, en de termijn is ondertussen al opgelopen tot 118 dagen. Daardoor loopt de rekening nog meer op: de staat moet maar liefst 6,5 miljoen euro verwijlintresten ophoesten omdat ze een slechte betaler is. Daarvan staat Justitie in voor 5,8 miljoen euro. “Minister Geens schiet hier schromelijk tekort. Aan het begin van de regeerperiode werd een inhaaloperatie georganiseerd om de historische achterstand te werken, maar de situatie ontspoort opnieuw”, stelt Pas.

Maar ook binnen de meerderheid is men niet te spreken over de gang van zaken. “Dit is ongehoord en onhoudbaar. Justitie is een pijler in onze rechtstaat en daar moet je voldoende middelen voor voorzien,” zegt Open VLD-Kamerlid Carina Van Cauter.

Uit idealisme werken

Dat Justitie voor alles en nog wat te laat betaalt, laat zich al een hele tijd op het terrein voelen. Justitieminister Koen Geens (CD&V) kreeg in het begin van de regeerperiode inderdaad 100 miljoen euro om een deel van de achterstand op te kuisen, maar ondertussen is het euvel terug. Grootste probleem is dat het moeilijker en moeilijker wordt om vertalers, gerechtspsychiaters of experten te vinden. “De overheid betaalt in vergelijking met de privé weinig en als je dan nog lang op je geld moet wachten, wil niemand nog voor Justitie werken”, aldus Van Cauter.

Onderzoeksrechter Philippe Van Linthout ervaart dat naar eigen zeggen ook op het terrein: “Iedereen zegt dat Justitie traag maalt, maar dat heeft ook hiermee te maken. Opdrachten die wij geven, worden traag uitgevoerd en dan wordt de zwartepiet naar ons doorgeschoven.” Volgens de onderzoeksrechter moet de regering eens goed nadenken over hoeveel Justitie mag kosten. “If you pay peanuts, you get monkeys. Gelukkig werken de meeste mensen uit idealisme voor de overheid.”

“Te laat verstuurd”

Minister Geens geeft toe dat de toestand niet simpel is. “Justitie heeft verreweg de meeste facturen te verwerken en die worden vanop het terrein ook vaak gewoon te laat naar Brussel gestuurd. Soms is de termijn dan al verstreken”, luidt het op zijn kabinet. Dat het aantal vorig jaar dan nog eens is toegenomen van 193.000 naar 248.000 zorgt er ook voor dat het personeel meer tijd nodig heeft om alles te verwerken.

Dat het kabinet niet eens weet hoeveel onderzoeken er op het terrein worden besteld en wat er allemaal wordt aangekocht, vindt Carina Van Cauter een groot probleem. “Hoe kun je dan ooit een degelijke begroting opstellen? Zolang dit organisatorisch niet wordt aangepakt, zal het probleem blijven bestaan.”