Oceanen op Mars werden volgens nieuwe studie 300 miljoen jaar eerder gevormd dan gedacht en zouden niet zo diep geweest zijn

De geofysici linken de oceanen van Mars aan het ontstaan van het grootste vulkanische systeem in ons zonnestelsel – Tharsis – en de sleutelrol die de opwarming van de planeet speelde in het mogelijk maken van vloeibaar water op de rode planeet.

Zij die beweren dat er nooit vloeibaar water was op Mars, verwijzen naar het feit dat de grootte van de oceanen niet strookt met de schatting van de hoeveelheid water die er in de ijskappen en bevroren ondergrond van Mars zit en verdampt kan zijn in de ruimte. Er zou in dat scenario niet genoeg water aanwezig geweest zijn om de oceanen te vullen. (lees hieronder verder)

Volgens de nieuwe theorie zouden de oceanen zich echter 300 miljoen jaar eerder gevormd hebben, vóór of op hetzelfde moment als Tharsis. Omdat het vulkanische gebied toen nog niet zo groot was, verstoorde het de planeet nog niet zo veel als later. In het bijzonder de vlakten die het grootste deel van de noordelijke hemisfeer bedekken en waarvan gedacht wordt dat ze de oude oceaanbodem zijn. De zeeën zouden daardoor minder diep zijn geweest en maar de helft van het water bevat hebben als altijd werd aangenomen.

“Tot nu toe werd aangenomen dat het vulkanische systeem Tharsis zich vroeg en snel ontwikkelde en dat de oceanen pas later kwamen”, aldus professor Michael Manga, een van de auteurs van de paper die deze week in Nature verscheen. “Volgens ons kwamen de oceanen eerst en lagen ze er al toen het vulkanische gebied met zijn lavastromen ontstond.”

“We vermoeden dat Tharsis gassen de atmosfeer in spuwde, die een broeikaseffect deed ontstaan die vloeibaar water aan de oppervlakte mogelijk maakte. En dat vulkaanuitbarstingen kanalen deden ontstaan die het ondergrondse water toeliet om de oppervlakte te bereiken en de noordelijke vlaktes met water te vullen”, aldus nog Manga. (lees hieronder verder)

De nieuwe theorie rekent ook af met een ander argument tegen het bestaan van oceanen op Mars: dat de kustlijnen van de oceanen erg onregelmatig zijn en in hoogte tot wel 1.000 meter verschillen. Terwijl ze zoals op de Aarde eigenlijk vlak zouden moeten zijn.

Dat kan volgens de studie verklaard worden als de eerste oceaan – Arabia – zich 4 miljoen jaar geleden begon te vormen en - eventueel met tussenpozen - bestond tijdens de eerste 20 procent van het ontstaan van Tharsis. De groeiende vulkaan kan het land omlaaggedrukt hebben en de kustlijn vervormd hebben, wat de onregelmatigheden in de hoogte van de kustlijn van Arabia kan verklaren. De onregelmatige kustlijn van de volgende oceaan – Deuteronilus – kan op vergelijkbare wijze worden verklaard als die ontstond tijdens de laatste 17 procent van het ontstaan van Tharsis, ongeveer 3,6 miljard jaar geleden. (lees hieronder verder)

Tharsis deed uiteindelijk een bult ontstaan aan de andere kant van de planeet en een laagte halfweg ertussen. Het verklaart waarom het volume water dat die laagte nu kan bevatten twee keer zo groot is dan wat de nieuwe studie schat dat die bevatte 4 miljoen jaar geleden”, klinkt het nog.

De onderzoekers drukken er wel op dat het om een hypothese gaat. “Maar wetenschappers kunnen een preciezere datering proberen te maken van Tharsis en de kustlijnen om te zien of ze overeind blijft”, aldus Manga.

De volgende Marslander van de NASA kan ook helpen om het raadsel te ontrafelen. Hij wordt in mei gelanceerd en zal een seismometer op de bodem van de planeet zetten, die een beeld moet geven van wat er zich onder het oppervlakte van Mars afspeelt. En misschien wel bevroren overblijfselen kan vinden van die eeuwenoude oceaan of zelfs vloeibaar water.