"Angst maakt stilaan plaats voor woede"

Een ontspannend avondje uit is nog maar eens herschapen in een bloedbad. Net op het moment dat Frankrijk bijna adem durfde te happen, sloeg de terreur opnieuw toe. Damiaan Denys, professor psychologie en filosofie aan de universiteit van Amsterdam ziet met elke nieuwe aanslag ook onze emoties radicaliseren.

Een aanslag zoals die in Nice, wat doet dat met een samenleving? 

“In eerste instantie speelt dat opnieuw heel erg in op angst. Angst wordt typisch aangewakkerd door iets wat onvoorspelbaar, onberekenbaar en onbehandelbaar is. Nice is daar het beste voorbeeld. Elk individu, zelfs zonder ideologische motieven, kan zomaar met een neutraal ding als een vrachtwagen een gruwelijke schade aanrichten. Niemand is veilig. iedereen op elk moment van de dag kan slachtoffer zijn. Al vrees ik dat door de herhaalde aanslagen - Brussel, Parijs, Istanboel, Nice...- er langzaamaan een ander soort emotie de kop op steekt.”

Welke emotie? 

“Blinde woede. Ik vrees dat mensen deze aanslag zullen aangrijpen om te handelen. Dat ze zullen denken: ‘Het is genoeg geweest, het is tijd voor actie.’"

Hoe uit zich dat?

“Op verschillende manieren. De maatschappij zal zich nog beter gaan beveiligen. Uit noodzaak. Het zal niet prettig zijn, maar we zullen een deel van onze vrijheden moeten opgeven. Het zal moeilijker worden om dingen te organiseren en er zullen nog meer belemmeringen zijn."

“Daarnaast zullen mensen toch bepaalde plaatsen vermijden. Dit zal opnieuw een impact hebben op toerisme of op allerlei grote evenementen. Maar wat ik het meeste vrees is dat mensen rechtstreeks agressie zullen uiten naar mensen die er zogezegd bij betrokken kunnen zijn. Dat dit een extra voedingsbodem is voor islamhaat en moslimwoede. En dat dit ook een impact zal hebben op de politiek. Mensen gaan gestuurd worden in hun stemgedrag en extreemrechts zal aan populariteit winnen.”

Hoe kunnen we ons daartegen wapenen?

“Ik denk dat zoiets langzaamaan moeilijk wordt. Dan hoor je politici zeggen ‘We laten ons niet intimideren. We gaan de vrije maatschappij vrijwaren.’ Maar als terreur zo individueel dichtbij komt, als je weet dat familie en vrienden zomaar betrokken kunnen worden en als je weet dat dit uit één hoek van religieus fanatisme komt: dan zal alles wat daarmee gelinkt kan worden, onderwerp zijn van discriminatie.”