Straaljagers hebben een groot politiek voordeel: het risico op eigen gesneuvelde soldaten is minimaal. Dat mag wat kosten
Bart Eeckhout is opiniërend hoofdredacteur.
Hoe meer de mens zijn noodlot tracht te ontlopen, des te sneller loopt hij het tegemoet. Sinds de Griekse tragedies is die wijsheid bekend. Ze is, zo blijkt, ook van toepassing op het dossier dat de Wetstraat in de greep houdt: de achtergehouden nota over de verlengde levensduur van de F-16-gevechtsvliegtuigen.
Deze krant publiceert de krachtlijnen van de audit van de krijgsmacht over die verborgen nota. De onderzoekers komen tot het besluit dat niet alleen volk en parlement, maar wellicht ook de bevoegde minister in het duister gehouden is. Hogere luchtmachtofficieren hebben de informatie achtergehouden. Ze hebben dat, zo luidt het besluit, bewust gedaan.
Zo kringelt de kruitdamp stilaan op. Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) zal opgelucht ademhalen. Hij heeft, tot bewijs van het tegendeel, zelf niks mispeuterd. Binnen de enge definitie van politieke verantwoordelijkheid betekent dat dat hij mag blijven zitten. Er zijn ook andere definities mogelijk, maar het is duidelijk dat die in de Belgische particratie van vandaag niet gelden.
Twijfel
Voor de betrokken leden van de luchtmachttop oogt het plaatje minder fraai. Zij hebben bewust een ‘politieke’ beslissing gemaakt. Dat hoort niet, en dus mogen er sancties volgen. Daar schuilt de noodlottigheid van hun actie. Juist om te vermijden dat de politiek zou gaan twijfelen, is informatie achtergehouden. Het gevolg is dat de Wetstraat meer dan ooit twijfelt.
Belangrijker dan wie er aan de schandpaal wordt gehangen, is dat we het debat over deze cruciale investering zo open mogelijk voeren
Die twijfel is maatschappelijke winst. Belangrijker dan wie er aan de schandpaal wordt gehangen, is dat we het debat over deze cruciale investering zo open mogelijk voeren. Dat is nu mogelijk geworden, dankzij alle ophef.
Dit ís namelijk een cruciale beslissing. Zowel links als rechts wordt de discussie niet altijd met de juiste argumenten gevoerd. Links toont zich naïef of intellectueel gemakzuchtig als het voorspiegelt dat al die miljarden voor gevechtsvliegtuigen ook naar de kleine pensioentjes kunnen gaan. Wie dat beweert, onderschat het belang van defensie en internationale solidariteit in dit lastige tijdperk. Landsverdediging kost geld en het zal in de toekomst veeleer meer dan minder geld gaan kosten.
Straaljagers zijn duur, maar hebben een groot politiek voordeel: het risico op eigen gesneuvelde soldaten is minimaal. Dat mag wat kosten
Afhankelijk
Moet dat geld naar gevechtsvliegtuigen en wel naar déze gevechtsvliegtuigen gaan? Dat is een even interessante vraag. Straaljagers zijn duur, maar hebben een groot politiek voordeel: het risico op eigen gesneuvelde soldaten is minimaal. Dat mag wat kosten.
Rechts heeft gelijk dat de Europese defensie losser moeten komen van de huidige Amerikaanse afhankelijkheid. Maar juist dan is het erg vreemd dat zo gloedvol gepleit wordt voor een toestel dat ons nog voor decennia vastklinkt aan leger en industrie uit het land van Donald Trump.
Dat is de kern van het F-16-debat dat we nooit gehouden hebben. Nu kan het misschien wel. We zijn hier nu toch.