Congo afwezig op donorconferentie over eigen crisis, De Croo wel present

Het belangrijkste land, Congo zelf, heeft meer dan een week voor de start van de conferentie echter al laten weten dat het niet aanwezig zal zijn. Congo meent dat in het land helemaal geen humanitaire crisis aan de gang is. De cijfers zeggen echter iets anders: 4,3 miljoen van de ruim 80 miljoen Congolezen zijn op de vlucht in eigen land, 700.000 in de buurlanden, 2 miljoen kinderen zijn ernstig ondervoed en in totaal hebben 13 miljoen burgers humanitaire noden, een verdubbeling sinds vorig jaar.

Waarnemers wezen er de afgelopen dagen op dat de Congolese afwezigheid wijst op het isolement van president Joseph Kabila en zijn entourage. Toch slaagde Kinshasa erin ook de Verenigde Arabische Emiraten, aanvankelijk mede-organisator met de VN, EU en Nederland, te doen afzeggen. Officieel vindt Abu Dhabi dat een conferentie zonder Kinshasa geen zin heeft.

Of het zelden geziene diplomatieke offensief van Kinshasa, de voorbije weken, nog meer afzeggingen zal opleveren, is voorlopig onduidelijk. Zo is er van de Afrikaanse groep, die meestal solidair is met Congo, nog geen duidelijk statement gekomen over de conferentie.

De Croo hoopt toch nog dat de Congolezen aanwezig zullen zijn. "Aanwezigheid van de regering tijdens de conferentie zou zowel voor de Congolese bevolking, de buurlanden als de internationale gemeenschap een signaal zijn dat de Congolese leiders de humanitaire noden onderkennen."

"Het afzeggen van de Congolese regering is natuurlijk een spijtige beslissing, maar dat neemt niet weg dat deze conferentie nog altijd zinvol is", zegt Pieter-Jan Hamels, die voor 11.11.11 Centraal-Afrika volgt. "De noden zijn enorm, de conferentie komt geen dag te vroeg."

In Kinshasa wordt dan weer ontkend dat er grote noden zijn. Daar is te horen dat gaat om een campagne om Congo zwart te maken, bedoeld om investeerders in het grondstoffenrijke land af te schrikken. De beslissing van de VN om de Congolese crisis op gelijke hoogte te stellen met de crisissen in Jemen en Syrië werd in Kinshasa niet goed onthaald. Buitenlandminister Léonard She Okitundu zei "geschokt" te zijn. Intussen maakten de VN al bekend, door de diplomatieke druk van Kinshasa?, dat de ernst van de crisis lager ingeschaald zal worden.

Het humanitair bureau van de VN, Ocha, schatte de noden voor Congo in 2018 op 1,68 miljard dollar. Daarvan is al 194 miljoen beloofd. "De hulporganisaties hebben de voorbije zes maanden alvast hun aanwezigheid in Congo fors verhoogd", zegt Hamels. "Alles staat dus in de steigers om hulp tot bij de Congolezen te krijgen - nu is het enkel nog wachten op de fondsen."

Kabila ligt, zowel in eigen land als internationaal, al maanden onder vuur omdat hij het grondwettelijk bepaalde maximum van twee ambtstermijnen met de voeten treedt. Zijn tweede en laatste termijn liep eind 2016 al af, maar met hulp van de bisschoppenconferentie sloten regering en oppositie een Sylvesterakkoord dat voorzag in verkiezingen eind 2017. Die verkiezingen werden echter weer uitgesteld, voorlopig tot 23 december. Het is echter maar de vraag of die verkiezingen niet opnieuw uitgesteld zullen worden. 

De verschillende brandhaarden in het land wijzen er alvast op dat pessimisme hier op zijn plaats is. Kabila's afwijzing van buitenlandse hulp voor de organisatie van de stembusgang is evenmin een reden tot optimisme. Het regime in Kinshasa heeft de afgelopen maanden ook verschillende keren fors uitgehaald naar de buitenlandse "bemoeienissen" in het land. Ook België kwam verschillende keren in het Congolese vizier terecht.

Vorig jaar maakte De Croo 17 miljoen euro vrij voor rechtstreekse humanitaire hulp. Die rechtstreekse steun wordt dit jaar opgevoerd. Het precieze bedrag wordt vrijdag in Genève aangekondigd. "Ons land wil hiermee internationaal een signaal geven en andermaal zijn solidariteit uiten met de Congolese bevolking", is te horen op het kabinet-De Croo. Daarnaast belooft De Croo ook een aanzienlijke bijdrage aan de algemene middelen van humanitaire partners en globale fondsen die financiering voor Congo vrijmaken.

Het is de eerste keer dat een dergelijke donorconferentie voor Congo wordt georganiseerd. Aanleiding was het feit dat de humanitaire noden vorig jaar voor ruim de helft van de gevraagde 800 miljoen dollar ingevuld werden - het tweede laagste financieringsniveau in tien jaar.