Zoveelste opdoffer voor Uplace: Grondwettelijk Hof fluit Vlaamse regering terug over vergunning

Waar gaat het over? In juli 2016 voerde de Vlaamse regering nieuwe regels voor het handelsvestigingsbeleid in. Vlaanderen had die bevoegdheid van het federale niveau overgenomen met de zesde staatshervorming.

Vlaanderen voerde een aantal nieuwe regels in, zoals ook een schorsingsregeling. Een handelsvergunning heeft namelijk een vervaltermijn. De vergunning vervalt wanneer je gedurende een bepaalde tijd geen activiteiten ontplooit. Maar wanneer er procedures worden ingespannen tegen die handelsvergunning (bv. bij de Raad van State), zou die vervaltermijn moeten kunnen geschorst worden, vond de Vlaamse regering. Volgens het Grondwettelijk Hof kan Vlaanderen die regeling wel invoeren, maar is er een probleem met de retroactiviteit. Die retroactiviteit zou de belangen van anderen namelijk kunnen schaden.

En op die manier krijgen de stad Vilvoorde en de nv Alcovil ook gelijk in hun protest tegen Uplace. Door de terugwerkende kracht van de regeling zou namelijk en vervallen vergunning voor Uplace 'herleven'. En dat zou nadelig kunnen zijn voor Vilvoorde en de nv Alcovil omdat die twee partijen mogelijk al andere plannen hadden met de betrokken locatie.

"Een dergelijke terugwerkende kracht heeft tot gevolg dat wordt ingegrepen in definitief voltrokken situaties en dat kan afbreuk doen aan het gewettigd vertrouwen en aan de rechtssituatie van andere personen dan de gewezen vergunninghouders (Uplace, red.)", zo stelt het Grondwettelijk Hof. Het Hof vernietigt de retroactieve regeling omdat er geen sprake is van "uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang".

Het arrest is koren op de molen van oppositiepartijen Groen en sp.a, die zich al jaren verzetten tegen het project. "Dit is het zoveelste bewijs dat de Vlaamse regering voorrang wilde geven aan Uplace. Ik hoop dat de regering met dit arrest beseft dat het over en uit is voor het project", zegt Groen-fractieleider Björn Rzoska.

Een gelijkaardig geluid bij sp.a-fractieleider Joris Vandenbroucke: "Er is veel tijd verloren door de hardnekkigheid waarmee deze Vlaamse regering Uplace keer op keer heeft proberen te reanimeren. Tijd die beter was geïnvesteerd in de zoektocht naar duurzamere alternatieven voor een mega-shoppingcenter dat slecht is voor de mobiliteit in de Vlaamse rand en jobs vernietigt in de handelskernen van onder meer Mechelen en Leuven."

Op het kabinet van minister Philippe Muyters (N-VA) is men tevreden dat de regeling op zich (met de schorsing van de vervaltermijnen) overeind blijft, maar zal men rekening houden met de vernietiging van de retroactiviteit van de regels. 

De burgemeester van Vilvoorde, Hans Bonte (sp.a), trekt aan de alarmbel over de ruimtelijke "chaos en onzekerheid" in zijn stad. "De Vlaamse regering moet nu eens eindelijk klaarheid scheppen rond Uplace en gewoon beslissen dat ze uit de brownfieldconvenant stapt", zegt Bonte aan Belga. "Er is geen enkele reden meer om nog vast te houden aan Uplace", meent de burgemeester.

Het arrest lijkt goed nieuws voor Vilvoorde, dat naar het Grondwettelijk Hof was gestapt. "Ja en neen", zegt Bonte. "De Vlaamse regering is duidelijk teruggefloten omdat ze een particulier een gunst wilde verlenen. Uplace heeft nu geen enkele vergunning meer. Maar tegelijk zitten we nu wel in Vilvoorde met de chaos dat alle ruimtelijke projecten absurd geblokkeerd zitten", aldus Bonte.

Na de vernietiging van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) in december, had minister-president Geert Bourgeois overigens laten verstaan dat hij bereid was om in gesprek te gaan met de burgemeesters van Machelen en Vilvoorde. "Ik heb dat toen ook in de krant gelezen, maar we zijn nu vijf maanden verder en ik heb nog geen uitnodiging gezien", besluit Bonte.