Leegstaand huis kopen en slopen? Dan kan je misschien rekenen op forse belastingverlaging

Heel wat steden en gemeenten worden geconfronteerd met de problematiek van leegstand. Leegstaande gebouwen geven een straat of buurt een verwaarloosde indruk. Dat leidt vaak tot nog meer leegstand en tot slot riskeert de hele buurt mee te verloederen. De Vlaamse regering wil die leegstand nu aanpakken met twee fiscale ingrepen van minister van Financiën en Begroting Bart Tommelein (Open Vld).

Wie een ongeschikt pand dat op de gewestelijke inventarissen staat, sloopt en vervangt door nieuwbouw, zal vijf jaar geen onroerende voorheffing betalen. Het gaat om ongeschikte of onbewoonbare woningen, en leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten. Voor woningen wordt het voordeel afgetopt op 1.000 euro per jaar, voor bedrijfsruimten op 4.000 euro.

De Vlaamse regering breidt zo een bestaande maatregel uit, waarbij alleen het verschil in KI tussen het oude en nieuwe gebouw vrijgesteld werd. "Met deze belastingverlaging slaan we twee vliegen in één klap: we gaan leegstand tegen en we maken onze gebouwen energie-efficiënter. Slopen en heropbouwen maakt gebouwen immers bijna altijd energiezuiniger dan renovatie", zegt minister Tommelein. 

Om leegstand bij winkels te verminderen krijgt wie een leegstaande winkel in winkelarm gebied ombouwt tot woning, vijf jaar vrijstelling van de onroerende voorheffing. Dergelijke vrijstelling bestond vroeger al, maar gold slechts drie jaar en de voorwaarden waren zo streng dat bijna niemand in aanmerking kwam. De maatregel wordt in één beweging uitgebreid: ook wie in kernwinkelgebied een woning creëert boven een winkel, geniet dezelfde korting. 

Zowel de vrijstelling voor sloop en heropbouw als die voor leegstaande winkels, treedt in werking vanaf aanslagjaar 2019. De inkomsten die de gemeenten mislopen door de vrijstelling, zal Vlaanderen compenseren. Het kabinet-Tommelein raamt de kosten voor de maatregelen op een half miljoen euro in 2019 tot 2,3 miljoen euro op kruissnelheid (in 2024). 

Volgens Vlaams minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) moeten de maatregelen niet alleen "het woningenaanbod in de stadscentra verhogen, maar er ook voor zorgen dat het er aangenaam wonen is". "We beperken ons niet langer tot oplapwerk, het is de bedoeling om standskankers volledig weg te snijden", aldus Homans.

En volgens minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) passen de ingrepen ook in de filosofie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). "In het kader van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen willen we minder ruimte aansnijden. Extra woningen creëren boven winkels kan daarbij helpen. Ook als we slopen en heropbouwen kunnen we ervoor zorgen dat we onze ruimte beter benutten, bijvoorbeeld door hoger te bouwen", zegt de CD&V-minister.