Fotoreeks: zo ligt de kerncentrale van Tsjernobyl er nu bij

Aan de basis van de kernramp in Tsjernobyl liggen een hoop menselijke fouten. Op dat moment waren vier reactoren van 1.000 megawatt aan het werk en was een vijfde in opbouw. De constructie van de centrale was echter niet helemaal veilig. Zo was er geen overkoepelend gebouw die de reactoren afsloot van hun omgeving. Daarnaast bestonden de koepels van de reactoren volledig uit beton, terwijl een versteviging met staal veel veiliger is.

Maar het echte probleem was een testprogramma dat 's nachts om iets voor half twee werd uitgevoerd aan de vierde reactor. Eigenlijk had de dagploeg dat moeten uitvoeren, maar wegens problemen met een andere reactor werd dat doorgeschoven naar de (onvoorbereide) nachtploeg. Het doel van de proeven was om na te gaan of de generator bij het uitschakelen van de reactor genoeg vermogen gaf om de koelinstallatie te laten werken tijdens de 40 tot 60 seconden die nodig waren om de noodgeneratoren op te starten. Om dat te testen werden alle automatische veiligheidssystemen uitgeschakeld.

Lees verder onder de foto.

Door een bedieningsfout of een verkeerde instelling van het systeem werd het vermogen van de reactor echter veel te snel naar beneden gehaald. Om tijd te besparen werd de test uitgevoerd met een vermogen van 200 MW in plaats van de benodigde 700 MW. Toen de stoomturbine afgesloten werd, begonnen de koelpompen uit te vallen, maar nam het vermogen toe. Er bleek ook een ontwerpfout te zitten in de noodstop, waardoor een explosie plaatsvond en het vermogen nog verder steeg. Het klom uiteindelijk tot 30 GW, tien keer meer dan het maximale vermogen waarvoor de reactor gebouwd was. De daaropvolgende stoomontploffing blies het 2000 ton zware dak van de reactor en slingerde brandend materiaal de lucht in. De binnenstromende lucht verergerde de brand, en een radioactieve rookwolk werd de atmosfeer in gejaagd.

Op het moment zelf kwamen 31 mensen om het leven, maar de Wereldgezondheidsorganisatie schat dat er uiteindelijk zo'n 4.000 tot 9.000 doden zullen vallen door de vrijgekomen straling. Greenpeace spreekt echter van meer dan 100.000 doden.