Waarom vieren we vandaag 1 mei?

1 mei is traditioneel een ‘rode’ feestdag, maar dat is lang niet altijd zo geweest. Zo vierden de Kelten op 1 mei de start van de lente door Belenos te eren, de god van leven en dood. Zelfs de Romeinen lieten 1 mei niet zomaar aan zich voorbijgaan: tussen 28 april en 3 mei vierden zij Flora, de godin van bloemen en planten.

De eerste zaadjes van de Dag van de Arbeid werden door Alfred De Grote gezaaid in de 9e eeuw. De koning van het Angelsaksische koninkrijk Wessex riep als ‘socialist avant la lettre’ het principe van de evenredige etmaalverdeling op. Zijn idee zou als basis dienen voor het concept ‘8 uur slapen, 8 uur werken, 8 uur ontspannen’, dat pas eeuwen later zou worden ingevoerd.

Ook Robert Owen pleitte in de 19e eeuw voor het ‘8 uur-principe’. De Welsche eigenaar van een weverij voerde een minimumleeftijd van 10 jaar in in zijn fabriek. Later slaagde hij er ook in een werkdag in zijn fabriek te verkorten van 13 uur naar 10 uur.

Dankzij Robert Owen kreeg het 8 uur-principe internationale weerklank. Arbeiders richtten verenigingen als de ‘Eight Hour Movements’ en de ‘Eight Hour Leagues’ op om te pleiten voor een werkdag van 8 uur. Die verenigingen kregen in de late 19e eeuw ook in de Verenigde Staten voet aan wal, waarna ook daar de bal aan het rollen ging.

In de VS stond 1 mei bekend als ‘Moving Day’, de dag waarop contracten werden opgemaakt, verlengd of beëindigd. Het was de dag bij uitstek op actie te voeren tegen sociaal onrecht. Vooral in Chicago leidden acties tot geweld, veel doden en veel gewonden. Ter nagedachtenis van de slachtoffers in Chicago werd vanaf 1888 elke eerste mei gedemonstreerd.

De Amerikaanse demonstratiedag werd een jaar later overgenomen in Parijs. Daar werd 1 mei uitgeroepen tot de internationale Dag van de Arbeid. En een jaar later vond de eerste 1 mei-actiedag in Europa plaats. Tienduizenden arbeiders trokken de straat op om te strijden voor een werkdag van 8 uur. Een lange traditie was geboren.

Het zou nog tot na de Tweede Wereldoorlog duren voor de 8 urendag in ons land werd ingevoerd, maar 1 mei staat nog altijd in het teken van een sociale strijd, waarbij socialistische partijen het voortouw nemen. Met betogingen, speeches en feesten is vandaag de hoogdag van het socialisme.