Nadat de Verenigde Staten het nucleaire akkoord met Iran hebben opgeblazen, blijven de vijf overige verdragspartners de deal steunen. Iran wil zijn verplichtingen van het akkoord voorlopig wel naleven. Maar van het EU-trio verwacht Teheran nu duidelijk garanties.
Grootayatollah Ali Khamenei, de hoogste leider van Iran, heeft gedreigd uit het nucleair akoord te stappen, indien de verplichtingen niet worden nagekomen. ‘Het heeft weinig zin om in het akkoord te blijven als het EU-trio ons geen garanties geeft voor de omzetting ervan’, zei Khamenei woensdag. Het vertrouwen van Teheran in het EU-trio (Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland) moet echter onderbouwd worden, omdat ze ook bondgenoten zijn van de VS, benadrukte de grootayatollah, die volgens de grondwet het laatste woord heeft in alle strategische beslissingen.
De Amerikaanse president Donald Trump had dinsdag aangekondigd dat zijn land uit de Irandeal stapt, die de vijf veto-machten en Duitsland in 2015 met Teheran hadden gesloten. De ayatollah noemde Trump een leugenaar die zich met zijn bedreigingen tegen Iran belachelijk heeft gemaakt. ‘Ook na Trumps dood en ontbinding zal het islamitisch systeem blijven bestaan’, zei Khamenei volgens het persbureau Isna.
De Amerikanen zijn principieel tegen Iran en hun vijandigheden hebben niets met het Iraans nucleair programma, raketten of Midden-Oostenpolitiek te maken, zei Khamenei. Ook de Irandeal heeft later niets aan de houding van de VS veranderd. Net als Khamenei had minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif eerder gezegd dat de beslissing van Iran afhankelijk zal zijn van de andere partners in de deal. Hij zal in opdracht van president Hassan Rohani binnenkort een pendeldiplomatie beginnen, schreef hij woensdag op Twitter.
Daarna zal Iran beslissen of het land in het akkoord blijft. Bij de onderhandelingen met het EU-trio en China en Rusland gaat het op de eerste plaats om de contractuele verplichtingen van het akkoord. Iran moet de garanties krijgen dat de economische toezeggingen van de deal volledig worden omgezet, aldus Zarif.
De komende weken moet uitgezocht worden hoe de deal zonder de VS kan voortgezet worden. De Arabische Liga riep woensdag op tot een herziening van de nucleaire deal met Iran na de aankondiging van Trump. ‘Het is noodzakelijk om het akkoord te herzien’, zei secretaris-generaal ahmed Aboul Gheit van de in Cairo gevestigde pan-Arabische organisatie, die de ‘ergernis’ van de Arabische landen onderstreepte over het ‘destabiliserende beleid van Iran’ in de regio.
Saoedie-Arabië, aartsvijand van Teheran, voert zonder VN-mandaat een Arabische coalitie aan die de erkende regering in Jemen steunt met luchtaanvallen tegen de Houthi-rebellen, die geholpen worden door Iran.
Tijdens hun laatste jaarlijkse top op 15 april verwierpen de Arabische leiders de Iraanse inmenging in Arabische aangelegenheden en veroordeelden ze ‘agressieve pogingen om de regionale veiligheid te ondermijnen’.
