Sigarettenpakjes zonder logo: "Als de regering dit tegenhoudt, promoot ze kanker bij jongeren"

Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) wil dat de huidige sigarettenverpakkingen met logo's in verschillende kleuren binnen afzienbare tijd verdwijnen. Dat stond al in het tabaksplan dat de minister twee jaar geleden voorstelde. Studies die het kabinet-De Block liet uitvoeren, in Frankrijk en Groot-Brittannië waar zulke pakjes al bestaan, zouden die beslissing nu kracht bijzetten. De precieze resultaten wil De Block niet vrijgeven voordat de regering haar voorstel goedkeurt.

De Block rekent erop dat dit binnen dit en twee weken gebeurt, opdat ze het voorstel voor 1 juli kan voorleggen aan de Europese Commissie. De wetgeving zou dan van kracht kunnen gaan op 1 januari 2019, met een overgangsperiode van een half jaar tot een jaar.

Lelijke kleur

Het invoeren van neutrale pakjes is een ingrijpende beslissing. Sigaretten komen in doosjes te zitten zonder logo en in een kleur die algemeen als 'lelijk' wordt beschouwd: een mengeling van olijfgroen en bruin (voor de kenners: Pantone 448C). De grote foto's van zieke mensen blijven wel behouden, de effen achtergrond moet ze nog beter doen uitkomen. 

Dat is dik tegen de zin van de tabakslobby, schrijft Het Nieuwsblad. Cimabel, de federatie van sigarettenfabrikanten, bevestigt dat: volgens hen zijn neutrale verpakkingen slecht voor de kleinhandel, werken ze namaak in de hand en ondergraven ze het merkenrecht.

Bovendien is er geen enkel bewijs dat zulke doosjes enig ontradend effect hebben, zegt voorzitter Kris De Baets. "Wij ontkennen niet dat we de komende weken zullen lobbyen om het plan tegen te houden. Het is logisch dat we onze standpunten naar buiten willen brengen." Cimabel schermt met studies waaruit blijkt dat de invoering van de neutrale pakjes in landen als Frankrijk, Australië en het Verenigd Koninkrijk net contraproductief zou zijn.

Onaantrekkelijk

Nochtans raadt de Wereldgezondheidsorganisatie WHO neutrale verpakkingen expliciet aan en zijn er de afgelopen jaren heel wat studies verschenen die het tegendeel bewijzen. De Cochrane Collaboration, een onafhankelijke, internationale medische organisatie, vergeleek 51 van die studies in 2017. Het resultaat was eenduidig: neutrale pakjes kunnen wel degelijk de verkoop van sigaretten doen dalen.

Tot die conclusie kwam de Universiteit Antwerpen in 2009 ook nadat ze op vraag van de Stichting tegen Kanker een onderzoek had gedaan bij 15- tot 18-jarige rokers. "Jongeren die al verslaafd waren, deed zo'n neutraal pakje niks", zegt onderzoeker Guido Van Hal. "Maar beginnende rokers gaven heel duidelijk te kennen dat ze die pakjes veel onaantrekkelijker vonden en minder geneigd zouden zijn om ze te kopen."

Dat alleen al is een reden om de maatregel in te voeren, zegt de medisch socioloog. "We weten dat heel weinig mensen na hun twintigste nog beginnen te roken. Dus deze groep is ontzettend belangrijk. Zelfs als het niet werkt, kan het geen kwaad. Het kost de overheid niets en elk resultaat is winst."

Luk Joossens van de Stichting tegen Kanker gaat nog een stapje verder. "Als de regering dit plan alsnog tegenhoudt, dan promoot ze kanker bij jongeren. Er is geen enkele reden om geen neutrale verpakkingen op te leggen." De argumenten van Cimabel doet hij dan ook af als "grote onzin die al lang weerlegd is".

Zowel Van Hal als Joossens geven aan dat neutrale pakjes nog veel effectiever zouden zijn, wanneer ook de prijs van tabak zou stijgen. "Dat blijft de meest doeltreffende manier om de verkoop te doen dalen", benadrukken ze. Maar dat is het kabinet-De Block vooralsnog niet van plan.