Mysterieus hemellichaam dat ons zonnestelsel binnendrong, was tóch een komeet
Als iemand je huis is binnengedrongen, wil je graag weten wat voor persoon het is en waar hij vandaan komt. Voor sterrenkundigen is dat niet anders. Vorig najaar kreeg ons zonnestelsel onaangekondigd bezoek van een mysterieus hemellichaam, en alles leek erop te wijzen dat het om een rotsachtige planetoïde ging. Maar de ware identiteit is nu vastgesteld: het was tóch een komeet.
De buitenaardse bezoeker – afkomstig uit deep space – had de vorm van een 200 meter lange sigaar en kreeg de Hawaiiaanse naam ‘Oumuamua. Nauwelijks had hij zich toegang verschaft tot het zonnestelsel, of hij vertrok alweer met de noorderzon; gelukkig zonder iets van waarde mee te nemen.
Een komeet bevat veel ijs, en zou in de buurt van de zon een beetje beginnen te verdampen. Daar was echter niets van te zien, waardoor ‘Oumuamua geclassificeerd werd als planetoïde. Maar nu is ontdekt dat de beweging van de ruimte-komkommer een beetje grillig was. Alsof de inbreker wat onvast op zijn benen stond.
Planetoïde versus komeet
Planetoïden en kometen zijn allebei overblijfsels die ontstonden bij de vorming van ons zonnestelsel, zo'n 4,5 miljard jaar geleden. Het grootste verschil tussen de twee is de samenstelling. Een planetoïde bestaat uit vast materiaal, rots en metaal. Een komeet is meer een ‘vieze sneeuwbal’, vol ijs, steen en stof. Als een komeet dicht langs een ster komt, smelt en verdampt het ijs.
De verklaring: het hemellichaam bevat wél vluchtig materiaal, en via barsten en spleten in het oppervlak stromen gassen en dampen de ruimte in. Zo’n klein raket-effect beïnvloedt de beweging – denk maar aan een losgelaten feestballonnetje, dat ook alle kanten op kronkelt.
Het effect was heel klein, aldus een internationaal team van onderzoekers deze week in Nature, maar elke andere mogelijke verklaring wordt vakkundig naar de prullenbak verwezen. Conclusie: de kosmische binnendringer verloor een paar kilogram gas per seconde, vermoedelijk waterdamp en koolmonoxide. Dat is niet veel, maar volgens het astronomische hokjesdenken ben je dan toch een komeet.
De kosmische binnendringer verloor een paar kilogram gas per seconde, en volgens het astronomische hokjesdenken ben je dan toch een komeet
Wesley Fraser van Queens University Belfast spreekt van ‘mooi werk’. Fraser deed eerder onderzoek naar de chaotische manier waarop ‘Oumuamua om zijn eigen as draait. "Wel jammer dat de komeet-activiteit zo gering was dat het gas vanaf de aarde niet kon worden gedetecteerd", zegt hij, "want nu weten we nog steeds niet precies uit wat voor materiaal het hemellichaam bestaat."
Lees ook: Eerste ruimte-object dat ons zonnestelsel bezoekt is gehuld in vreemde laag organisch materiaal
Sterrenkundigen zouden graag willen weten uit wat voor planetenstelsel de inbreker afkomstig is, en of het daar op kleine afstand van zijn moederster is ontstaan, of juist heel ver weg. "Daarvoor is veel meer onderzoek nodig", zegt Fraser, "maar de vraag is of dat ooit gaat lukken, want hij is er inmiddels voorgoed vandoor."
Het wachten is nu dus op een volgende pleger van huisvredebreuk. Hopelijk zijn de beveiligingscamera’s dan wat gevoeliger en alerter.