Wolven Tsjernobyl voor het eerst gespot buiten radioactieve ‘verboden zone’ en dat betekent dat ze genetische mutaties kunnen verspreiden over hele wereld

Het was in 1986 dat een kernreactor in Tsjernobyl (Oekraïne) ontplofte en een radioactieve fall-out creëerde die 400 keer erger was dan die van de atoombom op Hiroshima. De wolk dreef over Europa en bereikte ook ons land. Omdat het niet duidelijk was hoe besmet de omgeving van de ontplofte reactor was, besloot de overheid om een gebied met een diameter van 30 kilometer ontoegankelijk te verklaren. Tot op vandaag wonen er amper mensen in die verboden zone, die nog altijd vervuild is door radioactiviteit en bekend staat als de Chernobyl Exclusion Zone (CEZ).

Over het lot van de fauna in het verlaten gebied bestaat veel controverse, volgens een nieuwe studie die gepubliceerd werd in het wetenschappelijke tijdschrift European Journal of Wildlife Research. Volgens sommigen kreeg de natuur klappen. Anderen stellen dat wilde dieren er juist floreerden, omdat de zone door de afwezigheid van de mens de facto een natuurgebied was geworden. Het werd in elk geval een toevluchtsoord voor sommige soorten zoals de grijze wolf, zo zegt een van de auteurs – ecoloog Michael Byrne van de Universiteit van Missouri.

En de grijze wolf deed het er erg goed. Zo heeft de populatie er volgens Byrne een dichtheid die tot zeven keer groter is dan in omliggende gebieden. En dat deed de onderzoekers vermoeden dat sommige wolven door de overbevolking de streek verlieten. “Een gebied kan maar een beperkt aantal grote roofdieren herbergen”, aldus Byrne. Dat bleek te kloppen.

Met een gps-halsband slaagden de onderzoekers er voor het eerst in om langeafstandsbewegingen van een jonge, mannelijke grijze wolf te registreren naar een gebied búíten de CEZ. “De wolf legde in februari 2015 in een periode van 21 dagen een afstand van 369 kilometer af”, klinkt het. “In de 95 dagen voor hij vertrok, bleef hij in een gebied van 28 vierkante kilometer en legde hij op een dag zelden meer dan 5 kilometer af. Dat werd tijdens zijn reis 16,8 kilometer per dag.”

Door een defect in de halsband verloren de wetenschappers uiteindelijk het signaal en konden ze niet vaststellen of de wolf nog terugkeerde naar de CEZ of niet. “Het is evenwel bijzonder om te zien dat een wolf zich zo ver buiten de zone begeeft”, aldus Byrne.

“Het is ook belangrijk omdat het kan betekenen dat de CEZ als bron kan dienen voor andere fauna buiten het gebied en vragen oproept over de potentiële verspreiding van door radioactiviteit gemuteerde genen naar niet-besmette populaties over de hele wereld.”

Voor alle duidelijkheid: genetische mutaties hoeven er niet uit te zien zoals in horrorfilms, ze kunnen ook subtiel aanwezig zijn. “We hebben nog geen wolven gezien in de CEZ die licht gaven en ze hadden allemaal vier poten, twee ogen en een staart”, aldus nog Byrne in het tijdschrift Life Science.