"Sigaretten afpakken bij de ingang, dat is waar het naartoe gaat." Mogen sigaretten nog binnen op festivals?
Geen sigarettenverkoop meer op het terrein, rookzones en hoge boetes. Als het zo verder gaat, moeten we sigaretten afnemen aan de ingang, vrezen Nederlandse festivalorganisatoren. Is een sigarettenverbod op het festivalterrein ook in ons land in aantocht?
"De festivalbelevenis zal de komende jaren drastisch veranderen. Binnen vijf jaar geldt een rookverbod op elk festival, dat staat buiten kijf." De woorden zijn van Jan Smeets, de organisator van het Nederlandse festival Pinkpop, die in Het Laatste Nieuws – ondertussen zes jaar geleden – het einde van de sigaret aankondigt op festivals.
Al kan je op Pinkpop ondertussen nog wel roken, toch lijkt een hele rist festivals in Nederland nu gevolg te geven aan de uitspraak van Smeets. In de regio rond Twente stoppen een aantal festivals met de verkoop van sigaretten. De reden daarvoor, zo meldt de Twentsche Courant, is dat de maatschappelijke opinie zich tegen roken heeft gekeerd.
Door de strenge controles op festivals – waar bezoekers in tenten nu al niet mogen roken – komt een totaalverbod wel heel dichtbij, zegt organisator Tom Leuveld van Megaparty Weeselo, die vorig jaar 4.800 euro kwijt was aan boetes. "Sigaretten afpakken bij de ingang, dat is waar het op deze manier naartoe gaat."
Lees ook:
Misschien moeten festivals een voorbeeld nemen aan dat lekker politiek incorrecte voetbal
Sigarettenban
Dat die maatschappelijke opinie tegenover roken ook bij ons gekeerd is, is duidelijk. Op café moet je naar buiten lopen om te gaan roken of staan puffen in een rokershok. Ook hier is de supermarktketen Kruidvat gestopt met sigarettenpakken in de rekken te leggen. Maar een sigarettenban op festivals? Die lijkt toch nog veraf.
Anderzijds is er wel een en ander veranderd wat de verkoop van sigaretten betreft. Wie dit weekend in het Brusselse Ossegempark het terrein van Couleur Café opzocht, moest al goed zoeken om het kraampje te vinden waar je sigaretten kon kopen. Ook werden rokers kleine kartonnen doosjes in de handen gedrukt om hun peuken zeker niet op de grond te laten vallen.
Op Paradise City, dat ook dit weekend doorging, liepen gelijkaardige maatregelen. En daar worden enkel nog sigaretten verkocht, omdat de bezoekers ernaar vragen. "Bij onze eerste editie in 2015 waren er op het terrein geen sigaretten verkrijgbaar", zegt Gilles De Decker, een van de organisatoren van het dancefestival. "Maar omdat we nadien zoveel mails kregen van bezoekers, hebben we besloten om ze toch te verkopen."
Ook aan een andere kant van het muziekspectrum zijn organisatoren tegen de verkoop van sigaretten. U zal op Gent Jazz, volgens woordvoerder Bertrand Flamang, zeker geen tabakskraam vinden. "Wij doen dat al zeker zeven of acht jaar niet meer", zegt hij. "En dat gaat toch echt over ethiek. Sinds 2002 hebben wij geen wegwerpbekers meer en geen sigaretten verkopen past daar voor ons ook in."
'Bij onze eerste editie in 2015 waren er op het terrein geen sigaretten verkrijgbaar'
Nochtans is het verkopen van sigaretten zeker niet verboden. Grote festivals als Werchter en Pukkelpop, laten weten dat zij in deze kwestie "gewoon de wet volgen" en dat de sigarettenstand bij hen "niet gepromoot, maar ook niet weggestoken wordt", zegt Pukkelpopwoordvoerder Frederik Luyten. "Maar in de overdekte concerttenten – de Lift of de Boiler Room – mag ook niet gerookt worden."
Vrijheid-blijheid
Is dat niet een heel groot contrast met de vrijheid-blijheidsfeer die ooit op festivals heerste? Nu er tegen drugs uiteraard een zerotolerancebeleid loopt, alcohol niet van thuis mag worden meegebracht, lijkt het erop dat sigaretten stilaan ook op een lijst van verboden voorwerpen zullen terechtkomen. In andere landen, neem nu de Verenigde Staten, is dat zelfs al langer het geval.
"Dat kadert natuurlijk in een algemene trend die tegenover roken is ontstaan", zegt moraalfilosoof Patrick Loobuyck. "Als je een tijd geleden gezegd had dat je niet mocht roken op café, had men je gek verklaard. Maar nu mag je niet meer roken in de horeca, in voetbalstadions, en misschien zullen festivals dan ook volgen."
Ergens zit er daar een paradox, vindt Loobuyck. Omdat er op festivals zo'n vrijheidsgevoel heerst, ligt iets verbieden niet altijd voor de hand. Maar sinds de dagen van Woodstock, is er veel veranderd in de festivalwereld. En konden festivals vroeger nog betaald worden om tabaksfabrikanten op hun terrein hun waren te laten slijten – wat nu verboden is – dan voelt sigarettenverkoop tout court voor sommige organisatoren nu aan als antireclame.
'Als je een tijd geleden gezegd had dat je niet mocht roken op café, had men je gek verklaard'
"Op meetings van de organisatie wordt hier regelmatig over nagedacht", zegt De Decker van Paradise City. "We evalueren of we in de toekomst nog sigaretten kunnen verkopen, omdat dat haaks staat op onze identiteit van een duurzaam en ecologisch festival. Een rookverbod zit er dan misschien wel aan te komen. Want als er een bepaalde maatschappelijke tendens is, dan zullen festivals daar steeds op willen vooruitlopen."