De kerncentrale van Tihange brokkelt af: hoe erg is dat?

1. Wat is het probleem?

Deze kwestie begint niet in Tihange, maar in Doel. Bij een onderhoud van de Antwerpse kerncentrale Doel 3 blijkt in september vorig jaar dat er een probleem is in een bunker naast het hoofdgebouw met de kernreactor. In die bunker, waar onder meer de noodpompen en -motoren voor de centrale staan, zijn de betonnen plafonds aan het afbrokkelen. Daarop beslist de nucleaire waakhond FANC (Federaal Agentschap voor de Nucleaire Controle) om Doel 3 te sluiten tot de beschadigingen gerepareerd zijn, en om ook de andere kerncentrales te onderzoeken op dit betonrot. In maart blijkt Tihange 3 ook prijs te hebben.

Specialisten hebben de beschadigingen intussen geïnspecteerd. Uit hun bevindingen blijkt dat er naast het betonrot ook een probleem is met de constructie van het gewapend beton zelf in Tihange 3. Een deel van het stalen frame dat het beton extra sterkte moet geven, is niet geplaatst zoals voorzien. Meer dan waarschijnlijk gaat het om een constructiefout, die dus al aanwezig is sinds midden jaren 80. Mogelijk zijn de staven verschoven toen het beton eroverheen werd gegoten.

2. Is er gevaar?

De vraag is nu of de bunker nog sterk genoeg is om bijvoorbeeld een aardbeving of een neerstortend vliegtuig aan te kunnen. Hoewel de kernreactor zelf in een ander gebouw staat, is het van levensbelang dat de noodsystemen van de centrale die wel in de bunker staan, altijd inzetbaar blijven. 

"Zolang uitbater Engie Electrabel ons er niet van kan overtuigen dat het dak van de bunker sterk genoeg is, moet Tihange 3 dicht blijven", benadrukt Erik Hulsbosch, de woordvoerder van het FANC. "Op dit moment is er geen gevaar voor de werknemers of de buurtbewoners, maar we willen het zekere voor het onzekere nemen."

Incidenten in kerncentrales worden door de nucleaire regulatoren wereldwijd geklasseerd op de zogenaamde INES-schaal, van 0 (een technisch mankement zonder impact op de veiligheid) tot 7 (kernrampen zoals in Fukushima en Tsjernobyl). De constructiefout in Tihange 3 wordt ingedeeld op INES-niveau 1. Het betonrot zelf wordt aanzien als INES-niveau 0.

3. Wat met de andere kerncentrales?

Nu er een constructiefout is gevonden in Tihange 3 wil het FANC zo snel mogelijk – nog dit jaar – ook de kerncentrales Doel 4 en Tihange 2 onderzoeken. Die zijn namelijk volgens hetzelfde bouwplan geconstrueerd als Tihange 3. Bij de oudste kerncentrales, Tihange 1 en Doel 1 en 2, is dit niet het geval. "Als in die andere twee kerncentrales dezelfde problemen worden vastgesteld, dan zal onze mening ook precies dezelfde blijven: de installaties moeten dan dicht tot de uitbater alles heeft hersteld. Wij als controleur moeten ervan overtuigd zijn dat er geen gevaar meer is", zegt Hulsbosch van het FANC.

Dit belooft weinig goeds voor Engie Electrabel. Het energiebedrijf heeft de laatste jaren steeds meer moeite om zijn nucleaire installaties draaiende te houden door een opeenvolging van kleine en grote technische problemen. Hoewel het in dit geval om relatief eenvoudige herstellingen gaat – het gaat om een bunker buiten de hooggevoelige nucleaire zone van de kerncentrale – zal dit opnieuw veel tijd en geld kosten. Engie Electrabel rekent erop dat Tihange 3 tegen het najaar opnieuw kan draaien. Maar het FANC is categoriek: "Voor ons is die timing van geen waarde. We voelen ons daar absoluut niet door gebonden."

Het is trouwens opvallend dat het FANC in dit dossier een heel assertieve houding aanneemt – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de afhandeling van de scheurtjesproblemen in de Belgische kerncentrales. Mogelijk heeft de komst van de nieuwe directeur Frank Hardeman daar iets mee te maken. Hij verving in mei Jan Bens.

4. Hoe reageert de politiek?

Kristof Calvo, de groene kopman in het federale parlement, reageert verontwaardigd. "Ik snap dit echt niet. Hoe kan het dat we vandaag pas constructiefouten ontdekken? Er zijn momenteel meer kerncentrales gesloten door allerhande problemen (vier van de zeven, JVH) dan voorzien in de oorspronkelijke wet op de kernuitstap van begin deze eeuw", benadrukt Calvo. "Dit is een duidelijk signaal om echt werk te maken van de geplande kernuitstap tegen 2025."

Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) onderstreepte vanmiddag in de Kamer dat er geen 'acuut gevaar' is. "Het FANC neemt zijn verantwoordelijkheid: wanneer er maar de kleinste indicatie is dat er zelfs in de meest extreme gevallen een probleem is, dan grijpen we in." 

Voor de energiebevoorrading is er voorlopig geen probleem. Pas in de winter zou die in het gedrang kunnen komen, maar tegen dan moeten de herstellingen klaar zijn.