Alles over de Rode Duivels, geen woord over zijn kwelduivels: onze royaltywatcher fileert de speech van koning Filip
© *
Een dag voor de nationale feestdag, tegelijk zijn vijfde verjaardag op de troon, heeft koning Filip het land toegesproken. Hij had alle lof voor de Rode Duivels, die hij als voorbeeld voor alle Belgen ziet. Maar hij zweeg over zijn kwelduivels: prins Laurent en koning Albert. Dit is wat onze royaltywatcher Wim Dehandschutter opviel in de 21 juli-toespraak van Filip. “Hij krijgt misschien een voldoende als staatshoofd, maar als familiehoofd heeft hij nog veel werk voor de boeg.”
1. Korter dan ooit
Letterlijk: “Dames en heren”
Het was de vijfde keer dat koning Filip zich aan de vooravond van een nationale feestdag heeft gericht tot zijn waarde landgenoten – hij gebruikte weliswaar het minder formele “dames en heren” als aanspreking. Hij had 569 woorden nodig, goed voor 6 minuten en 33 seconden zendtijd op VRT en VTM. Zijn speeches zijn sowieso al minstens de helft zo kort als die van zijn voorganger en vader koning Albert. Maar nog nooit was hij zo bondig, blijkt uit een vergelijking met zijn vorige vier 21 juli-toespraken.
Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.
2. Hulde aan de Rode Duivels
Letterlijk: “Ons nationale elftal heeft prachtig gestalte gegeven aan onze wapenspreuk: Eendracht Maakt Macht”
Dan inhoudelijk. De inspiratie lag voor de hand. De nationale feestdag valt een week nadat de Rode Duivels de derde plaats behaalden op het WK voetbal in Rusland.
Het was dan ook te verwachten dat koning Filip in zijn toespraak hulde zou brengen aan de helden van de natie. Sterker nog, hij begon er zijn 21 juli-toespraak mee. Filip is fier op de bronzen medaille, het beste Belgische resultaat ooit op een WK. Maar minstens even belangrijk was hoe “we” zo ver geraakten: dankzij team spirit. De Rode Duivels zijn haast allemaal internationale sterspelers bij de beste clubteams, maar ze speelden niet als individuen, wel als team. Of zoals Filip het verwoordde: “Ons nationale elftal heeft prachtig gestalte gegeven aan onze wapenspreuk: Eendracht Maakt Macht.” De groepsgeest en de fairplay waarmee ze derde werden, moeten de “gewone” Belgen inspireren, vond Filip. Hij riep zijn onderdanen op samen te werken.
Ook na het WK in 2014 in Brazilië – het was toen de eerste keer in twaalf jaar dat België de eindronde van een groot tornooi had gehaald – sprak Filip in zijn 21 juli-toespraak vol lof over het team.
3. Geen politieke uitspraken, of toch een beetje
Letterlijk: “De 21ste eeuw wordt de eeuw van de burger”
Koning Albert tastte in zijn toespraken graag de grenzen af en ging er soms ook over, met politiek geladen uitspraken. Hij riep beleidsmakers op hun verantwoordelijkheid te nemen om tot een communautair compromis te komen. Sprak zich uit over de financiële crisis. En waarschuwde voor populisme, verwijzend naar de jaren ’30.
Koning Filip zweert sinds zijn troonsbestijging bij een overwegend positieve toon. Daardoor klinken zijn tv-boodschappen voorzichtig, haast neutraal, misschien wel kleurloos. Dit keer verwees hij tussen de lijnen naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober. Hij ziet burgers oplossingen zoeken voor maatschappelijke uitdagingen (vergrijzing, armoede, milieu). Deze betrokkenheid stimuleert de democratie, in het bijzonder op lokaal vlak.
Hij zei het zo: “Wat we vandaag meemaken, is een fundamentele kentering in onze manier van denken. De 21ste eeuw wordt de eeuw van de burger. De eeuw van alle plichtbewuste burgers die willen bijdragen tot het gemeenschappelijk goed, door zich in te zetten voor zingevende projecten. Door het zoeken naar zingeving krijgt het algemene belang werkelijk een menselijke dimensie. België is een diverse en levendige gemeenschap.”
Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.
4. Surfen op belgitude
Letterlijk: “Leve België”
Als klassieke afsluiter van zijn 21 juli-toespraak, ook nu, wenste koning Filip in eigen naam en die van koningin Mathilde de Belgen een “mooie” – vorig jaar een “gezellige” – nationale feestdag toe. Einde. Dit keer voegde hij er de kreet “Leve België” aan toe als zijn allerlaatste woorden. Zoals vijf jaar geleden in zijn troonrede. Dit keer heeft het vast te maken met de Rode Duivels die de voorbije weken de “belgitude” – het trots zijn op het Belg-zijn – aanzwengelden.
En daarmee eindigen we waarmee we begonnen zijn: het WK voetbal. Het komt Filip goed uit dat sinds zijn troonsbestijging de Rode Duivels succesvoller dan ooit zijn. Ze zijn de beste pr-machine voor zijn koninkrijk. Ook op andere terreinen werden Belgische successen geboekt, bijvoorbeeld wetenschapper François Englert, die vlak na de troonswisseling de Nobelprijs voor Natuurkunde won. De koning vereenzelvigt zich graag met de succesvolle landgenoten. Het speelt in zijn kaart van ambassadeur van het merk België, waarvoor hij de wereld rondreist tijdens staatsbezoeken. Ook kan hij, surfend op het nieuwe Belgische gevoel, een sterke boodschap ondersteunen: het land is nog lang niet dood, ondanks de groeiende macht van de Vlaams-nationalisten van de N-VA.
5. Geen woord over Laurent en zijn vijfde verjaardag op de troon
Letterlijk: “…”
Toen, na 6 minuten en 33 seconden, was de toespraak voorbij. En kon je je afvragen waarom koning Filip sommige voor de hand liggende onderwerpen onvermeld liet. Zo maakte hij niet de minste verwijzing naar zijn vijfde verjaardag op de troon morgen. Ook stilzwijgen over prins Laurent, die na de vorige nationale feestdag in opspraak kwam omwille van zijn bezoek aan de Chinese ambassade. Als straf, en met goedkeuring van Filip zelf, verminderde het parlement eerder dit jaar Laurents dotatie met 46.000 euro. Koning Albert heeft in het verleden de prins al eens publiekelijk de les gelezen in een kersttoespraak. Maar Filip doet dat niet in het openbaar.
De affaire-Laurent, in combinatie met de onherstelbare breuk met ouders koning Albert en koningin Paola, tast nochtans zijn geloofwaardigheid aan. Nota bene zelfs vandaag: net de dag voor de nationale feestdag en nog geen vier uur na de speech van de koning kaapt Laurent de aandacht door een persbericht uit te sturen over het beperken van zijn dotatie. Als staatshoofd heeft koning Filip een aardige start gemaakt, zonder schandalen en blunders. Hij zit stevig op de troon en geniet het toenemende vertrouwen van zijn onderdanen. Hij krijgt een stevige voldoende. Maar als hoofd van de koninklijke familie heeft hij nog veel werk voor de boeg. Hij mag dan wel de wapenspreuk Eendracht Maakt Macht citeren en Belgen oproepen tot samenwerking, maar wat als je eigen familie het tegenovergestelde doet?
Filip vernoemde wel koning Boudewijn. Op 31 juli zal het 25 jaar geleden zijn dat die overleed. De twee hadden een sterke band. Boudewijn nam de opvoeding van de jonge Filip over, toen het huwelijk van Albert en Paola slabakte, en hij heeft hem ook voorbereid op de troon. De neef maakte twee schilderijen van zijn oom en exposeert die deze zomer in het koninklijk paleis.
6. De Das
Tot slot het visuele aspect. Koning Filip, met opvallende roze das, las zijn 21 juli-toespraak af in zijn kantoor op het koninklijk paleis in Brussel. Oplettende kijkers zagen op de kast op de achtergrond vijf fotokaders staan. Twee daarvan zijn nieuw: een foto waarin hij met zijn vrouw koningin Mathilde en hun vier kinderen door de tuin van het kasteel van Laken wandelt, en een van hem met zijn troonopvolgster prinses Elisabeth. Beide kwamen u misschien bekend voor: ze werden gemaakt tijdens een shoot ter gelegenheid van Filips vijfde verjaardag op de troon, morgen. Het paleis verspreidde deze week beelden daaruit. Helemaal rechts staat ook een zwart-witfoto van koning Boudewijn en koningin Fabiola, die al langer meegaat op zijn kantoor.
