Geen statiegeld, wel 12 miljoen extra zonnepanelen: dit zijn de belangrijkste beslissingen van de Vlaamse regering

Vlaams minister-president Geert Bourgeois reageert tevreden: "We hebben onder andere een belangrijk akkoord kunnen sluiten over een aantal bepalende dossiers voor de omslag naar een proper, duurzaam en koolstof arm Vlaanderen. Zo is er een akkoord bereikt over onder andere het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, Vlaams Energie- en Klimaatplan, Luchtkwaliteitsplan, Verpakkingsplan en Decreet Basisbereikbaarheid".

Ook over het twistpunt van het statiegeld op blik en plastic flessen is een compromis bereikt. Er komen proefprojecten met een soort beloningssysteem, naar het voorbeeld van Brussel en Wallonië. Indien de industrie haar doelstellingen niet haalt, komt er een algemene invoering van statiegeld in 2023. CD&V was voor de invoering van statiegeld, N-VA en Open Vld zagen het niet als dé oplossing voor het zwerfvuilprobleem.

Lees ook: Het interview met Geert Bourgeois na het akkoord: "Deze regering moést beslissen"

Het verpakkingsplan of afvalplan van minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) stond officieel niet op de agenda van de 'superministerraad', maar onder druk van N-VA en Open Vld werd het toch besproken. Er werd een akkoord bereikt over een ruim pakket aan maatregelen, gaande van een verbod op het gebruik van plastic zakjes, het verplichte gebruik van herbruikbare bekers op evenementen, scherpe doelstellingen voor de industrie, enzovoort.

Opmerkelijk: stickertjes op groenten en fruit zullen worden verboden, tenzij ze functioneel zijn (bijvoorbeeld vervaldatum of scancode bevatten). "Vooral in composthopen zijn die heel ellendig", zegt minister Schauvliege.

De regering besliste ook over een verdubbeling van de hernieuwbare energie, een onderdeel van het Energieplan van viceminister-president Bart Tommelein (Open Vld).  Om de Europese klimaatdoelen tegen 2030 te halen zijn er ongeveer 12,6 miljoen extra zonnepanelen nodig, wat neerkomt op twee panelen per Vlaming. Volgens Tommelein is dit "zeker haalbaar". Tegen 2030 moeten er ook tweehonderdtal windmolens bijkomen in Vlaanderen. Een twintigtal per jaar dus. 

Ook energie besparen is nodig. Vanaf 2021 komt er daarom een verbod op de verkoop van mazoutketels. Voor een warmtepompboiler komt er vanaf volgend jaar een premie van 400 euro, die geleidelijk uitdooft tegen 2024. Er mogen bij nieuwe verkavelingen geen aardgasaansluitingen meer komen. Verwarmen met warmtenetten wordt de norm.

Wie een woning verwerft, zal er binnen de vijf jaar voor moeten zorgen dat minstens drie van de zes volgende isolatiemaatregelen voorzien zijn: dak-, muur-, vloerisolatie, super-isolerend glas, een condensatieketel van maximum vijftien jaar oud en/of een groene energieboiler. Een straf staat hier niet op, maar wie het niet doet, krijgt een aantekening in zijn Vlaamse woonpas. Dit zal wellicht de verkoopwaarde van de woning beïnvloeden.

Er is een principe-akkoord over een 'slimme kilometerheffing', die de verkeersbelasting vervangt. Het is aan de volgende Vlaamse regering om deze maatregelen verder te concretiseren.

Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (beter bekend als de betonstop) is ook klaar. Om de ruimtelijke verrommeling te stoppen, mag tegen 2040 geen extra ruimte meer ingenomen worden. Mensen die hierdoor de waarde van hun bouwgrond(en) zien verlagen, zullen die schade voor 100 procent vergoed krijgen. De gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de betonstop, maar er komt toezicht van bovenaf. Sowieso zal de Vlaamse overheid een deel van de kosten voor haar rekening nemen. Gemeenten vreesden dat ze voor alles zelf zouden opdraaien.

Ook het alternatief voor de veelbesproken boskaart, het beleidsdocument dat bepaalt welke zonevreemde bossen Vlaanderen wil beschermen, is rond. Er wordt niet meer met kaarten gewerkt, maar op basis van simpele criteria. Die criteria zullen afgetoetst worden tijdens een plaatsbezoek. Het lokale bestuur zal ook een advies geven. 

De luchtkwaliteit in Vlaanderen is al langer een zorg van beleidsmakers en burgers. De Vlaamse regering stemt er nu mee in om de normen tegen 2030 te verhogen: van het Europees niveau naar het bijna twee keer strengere niveau van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Onder meer de aanleg van lage-emissiezones in steden zal worden aangemoedigd.