Reacties na Fabre in opspraak:  Van "Luisteren naar getuigen en nadenken" tot "Er is een duidelijke grens"

Schrijver Jeroen Olyslaegers is een van de kunstenaars die met Jan Fabre samengewerkt hebben. Hij schreef de tekst van de marathonvoorstelling "Mount Olympus, to glorify the cult of a tragedy (a 24 hour performance)". Olyslaegers wenst voorlopig enkel te reageren via Facebook, omdat hij geen zin heeft "zich aan te passen aan het format van een televisieprogramma of een interview op een krantenpagina".  Zijn reactie kunt u in de post hieronder integraal lezen. 

Olyslaegers benadrukt aan het begin en aan het eind van zijn tekst het belang van te luisteren naar mensen die getuigen. "Je luistert en je denkt na." Zelf zegt hij: "Ik kan nog steeds het artistieke werkproces van Jan verdedigen zonder mijn geweten geweld aan te doen. Ik heb Jan op dat vlak geen onderscheid zien maken tussen vrouwelijke of mannelijke performers. Ik kan me perfect voorstellen dat sommige mensen daar aanstoot aan nemen, maar dan is het beter om uit dat werkproces te stappen. Ja, dat is allicht makkelijker gezegd dan gedaan, want het is niet simpel om als acteur of danser te overleven, maar het is wel de logische consequentie. In vrijheid grenzen opzoeken met wederzijdse toestemming wordt echt door Jan duidelijk gemaakt bij het begin van elke productie en dat kan ik getuigen." 

Over de aantijgingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, kan Olyslaegers zich naar eigen zeggen niet uitspreken. "Ik was er immers uiteraard niet bij en heb daar niets van gemerkt, maar ik begrijp wel dat indien ik het artistiek proces verdedig en zwijg over het mogelijk misbruik (ook al is het omdat ik er niets van weet), dat de ondertekenaars dit kunnen interpreteren als verdringing of zelfs het mogelijk toedekken van wat ze aanklagen. Dat wil ik nadrukkelijk niet doen, omdat dit alleen maar mensen kwetst die al gekwetst zijn en dat in deze brief ook uiten." 

Ook choreograaf Lisbeth Gruwez en muzikant Maarten Van Cauwenberghe kregen vandaag verschillende vragen over hun werkervaringen bij Troubleyn, het gezelschap van Jan Fabre. Zij reageren met een korte reactie waarin ze verklaren dat ze zijn gedrag nooit als grensoverschrijdend hebben ervaren, maar dat het duidelijk is dat dit bij anderen wel het geval is. 

"We respecteren de oproep van de (ex-)werknemers en hopen dat de zaak ten gronde zal worden onderzocht," schrijven Gruwez en Van Cauwenberghe, "maar we wensen verder niet meer te reageren om het onderzoek zo goed mogelijk te laten verlopen." 

Hans Van Nuffel, de regisseur van "Adem", reageert fel op Facebook. "Wat velen al lang wisten, maar niemand hardop durde zeggen. Wat mij persoonlijk tegen de borst stootte destijds, was dat Troubleyn veel van hun dansers bewust op zo'n manier inschreef dat ze hun artiestenstatuut net niet konden halen, waardoor ze ook financieel afhankelijk bleven van het gezelschap. Trouwens, ook nu valt op dat de ondertekenaars die niet anoniem getuigen, Fabre's invloedssfeer al lang onttrokken zijn. Macht is een vies beestje." 

In de nasleep van de heisa heeft regisseur Hannah De Meyer in samenspraak met Toneelhuis beslist om de première van haar voorstelling "New skin" niet te laten plaatsvinden bij Fabre's gezelschap Troubleyn in Antwerpen.  Dat meldt Toneelhuis, dat het festival "Love at first sight", waartoe de voorstelling behoort mee organiseert. De Meyer nam haar beslissing uit solidariteit met de ondertekenaars van de open brief. 

Guy Cassiers, artistiek leider van het Toneelhuis, laat weten dat hij de open brief ernstig neemt, maar verder onderzoek wil afwachten. "Ik pleit ervoor dat dat in een zo sereen mogelijk klimaat gebeurt en via de daartoe geëigende instanties. Uiteraard heeft iedere werknemer van Toneelhuis wel het recht om in deze zaak zijn of haar eigen standpunt in te nemen." 

Choreograaf Jan Martens vindt het goed dat dansers zich uitspreken en zelf duidelijk laten blijken dat ze niet gediend zijn van dergelijke praktijken. "Zij hebben een heel helder en duidelijk verhaal en worden hopelijk geloofd."

"Er is een groot verschil tussen de artistieke kwaliteit van het werk en de manier om daar te geraken, de manier waarop je omgaat met je dansers", zegt Martens. "Dat hangt helemaal los van elkaar. Als de manier van werken samengaat met machtsmisbruik en een spelletje wordt, dan ga je een grens over. Zo duidelijk is dat voor mij."

 Herbeluister hier het gesprek met Jan Martens:

Artistiek directeur van de KVS Michael De Cock zei in "De Afspraak" dat er wel geruchten waren, maat dat hij  toch erg geschrokken is van de inhoud van de brief.