Welke gemeenten fuseren en wat is de politieke impact?
Binnen exact een maand kiezen we een nieuwe gemeenteraad. Vanaf 2019 hebben we in Vlaanderen minder gemeenten. Waarom willen gemeenten fuseren? Wat is de politieke impact van een fusie? En komen er nog fusies aan?
Vlaanderen telt nu 308 gemeenten, maar vanaf 1 januari 2019 zijn dat er 300. Sommige gemeenten gaan fuseren.
In Oost-Vlaanderen gaat het om 9 gemeenten:
- Kruishoutem + Zingem = Kruisem
- Aalter + Knesselare = Aalter
- Deinze + Nevele = Deinze
- Lovendegem + Waarschoot + Zomergem = Lievegem
In Antwerpen fuseren 2 gemeenten:
- Puurs + Sint-Amands = Puurs-Sint-Amands
In Limburg vormen 4 gemeenten 2 nieuwe:
- Overpelt + Neerpelt = Pelt
- Meeuwen-Gruitrode + Opglabbeek = Oudsbergen
In West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant zijn er geen fusies. Het is al van 1983 geleden dat in Vlaanderen nog gemeenten zijn gefuseerd. Dat was toen in Antwerpen. De laatste echt grote fusieoperatie was in 1977. Toen werd over het hele land het aantal gemeenten drastisch verminderd, van meer dan 2.000 tot bijna 600.
Waarom wel fuseren?
De Vlaamse regering stimuleert gemeentefusies. Veel gemeenten zijn te klein en hebben te weinig geld om al hun taken goed uit te voeren. Vaak werken ze dan samen, in intercommunales, bijvoorbeeld om huisvuil op te halen. Maar nog beter, vindt de Vlaamse regering, is fuseren. Dat moet zorgen voor betere dienstverlening en meer investeringen, bijvoorbeeld in een zwembad of een rustoord. De Vlaamse regering moedigt fusies financieel aan. Van gemeenten die voor eind 2017 lieten weten dat ze zouden fuseren, neemt de regering een deel van de schulden over.
Waarom niet fuseren?
Een fusie heeft niet altijd alleen maar voordelen. Buitenlandse voorbeelden tonen aan dat gefuseerde gemeenten soms meer geld uitgeven dan toen ze nog apart waren. Sommige werven meer personeel aan of blijven overal dezelfde dienstverlening aanbieden in plaats van dat centraal te doen. Een fusie kost ook tijd en geld: personeelsbestanden moeten in elkaar geschoven worden, straten met dezelfde naam moeten herdoopt worden, enzovoort.
Nu vrijwillig, straks verplicht?
De fusies van 1977 waren verplicht, die van nu zijn vrijwillig. Toch staan gemeentebesturen er niet om te springen. Fusies kunnen gevoelig liggen bij de bevolking, die vaak vreest voor de eigenheid van het oude dorp. Fuseren betekent voor politici ook macht delen en dus macht afstaan. Vooral N-VA is een grote voorstander van gemeentefusies. De partij denkt aan een verplichting na 2019. CD&V wil dat niet. Wellicht is het daarom geen toeval dat CD&V bij haast alle huidige fusies betrokken is. De partij lijkt de vlucht vooruit te hebben willen om haar lokale machtsbasis veilig te stellen.
Gemeentefusies = minder politici?
Door de fusies zal Vlaanderen minder politici tellen. Naast acht burgemeesters verdwijnen ook tientallen schepenambten door nieuwe regels die in alle Vlaamse gemeenten gelden. Ook het aantal gemeenteraadsleden zakt met 66 door de fusies, hoewel sommige gemeenten er net raadsleden bijkrijgen omdat de bevolking is gegroeid. Het gemeentebestuur en het OCMW worden ook in elkaar geschoven.