VRT en Medialaan kibbelen over Acht-documentaire 'Vive le vélo trouvé'

Kijkers van Vive le vélo konden in 2013 sms'en sturen om gehandtekende wielershirts en de tourtafel te winnen. De opbrengst van de sms-actie ging naar Unicef, dat er fietsen voor projecten in Burundi mee zou kopen. Iedere 77 euro was goed voor één fiets. In totaal werd zo 100.000 euro opgehaald.

Documentairemaker Filip Huygens vroeg zich af wat er uiteindelijk van die fietsen geworden is en vroeg aan Unicef om uitleg. De hulporganisatie stuurde hem lijsten op van de Burundese projecten, waarop Huygens naar het Afrikaanse land trok om te kijken of die informatie klopte. "In de overgrote meerderheid van de gevallen zijn die fietsen niet op de juiste plaats terecht gekomen", zegt Huygens. "Ze stonden nog in een stock omdat ze niet wisten wat er mee te doen, een lokale chef had ze uitgedeeld zonder te weten wat er mee zou gebeuren, ze waren bij een maîtresse van de chef beland, ..."

Negatieve sfeerschepping

Huygens maakte met de steun van het Fonds Pascal Decroos een documentaire hierover, 'Vive le vélo trouvé', die vanavond op Acht te zien is. Maar de trailer voor de reportage liet de alarmbellen afgaan bij de VRT. Omdat de titel verwees naar het Eén-programma, en omdat je in de trailer beelden uit Vivé le vélo ziet waar Lieven Van Gils oproept om te sms'en.

De juridische dienst stuurde daarom vorige week via e-mail een ingebrekestelling naar de makers van de documentaire en naar Medialaan, sinds 1 juli de eigenaar van Acht. Volgens de openbare omroep "trachten de documentairemakers de indruk te wekken dat de VRT een aandeel zou hebben in de vermeende onduidelijke toebedeling van de Unicef-fietsen in Burundi."

Negatieve sfeerschepping, vindt de VRT, die daarom eist dat de naam van de documentaire veranderd zou worden en dat de trailers niet langer uitgezonden zouden worden. De omroep eist ook dat de fragmenten uit Vive le Vélo niet langer gebruikt worden. De documentairemakers hebben daar geen toestemming voor gevraagd.

"Juridisch gezien moeten we de naam niet veranderen, maar om de goede vrede te bewaren hebben we ons daarnaar geschikt", zegt Huygens. Vive le vélo trouvé heet dus voortaan Trouve le vélo. De originele trailer blijft wel online, maar in de documentaire zullen de fragmenten uit Vive le vélo vervangen worden.

Too big to fail

Huygens, die vorig jaar voor de VRT nog meegewerkt heeft aan Kleine helden van Rudi Vranckx, zegt de forse reactie van de VRT te betreuren. "Mijn documentaire richt zich niet tegen Vive le vélo. Zij konden ook niet weten wat er met het geld zou gebeuren. Ik heb de VRT ook gevraagd of ze in de documentaire wilden reageren, maar daar hebben ze nooit op gereageerd."

Met zijn documentaire wilde Filip Huygens aantonen dat projecten als fietsen voor Burundi vaak hun doel voorbijschieten. "Ik ben al een tijdje met zo'n projectmatige ontwikkelingshulp bezig en heb er al heel veel problemen mee gezien. Het werkt eerder corruptie in de hand en frustratie bij de mensen daar. Unicef heeft daar wel een goed doel voor ogen, maar het doel is vooral een middel geworden om de industrie van ontwikkelingshulp draaiende te houden."

Huygens contacteerde ook Unicef voor een reactie, maar de Belgische tak verwees door naar de Burundese die de fietsen heeft verdeeld. Daarna kreeg hij een reactie van de Unicef-afdeling uit het Keniase Nairobi, die zei dat er niets fout was gebeurd. De lijsten die Huygens had gekregen van Unicef België zouden fout geweest zijn. Bij Unicef België was voorlopig niemand bereikbaar voor meer uitleg. "Maar dit toont wel de arrogantie van Unicef", meent Huygens. "Ze denken dat ze too big to fail zijn."