Op deze alternatieve Europese top komen rebelse burgers uit alle windstreken samen

Burgers die komaf maken met de verouderde neoliberale Europese politiek. Een utopie, zegt u? In Gent denken ze daar anders over. The Art of Organising Hope belooft het walhalla te worden voor iedereen die op zoek is naar alternatieven voor het dominante neoliberale model. De deelnemende organisaties, aangevoerd door het Gentse Victoria Deluxe, zoeken nieuwe vormen van verzet. Samen halen ze daarmee het TINA-discours (There Is No Alternative) van heel wat beleidsmakers onderuit.

“Komend weekend bespreken we niet voor de zoveelste keer wat er fout loopt in Europa”, vertelt Dominique Willaert, artistiek leider van Victoria Deluxe. “Wel willen we onderzoeken hoe Europeanen hoopvolle praktijken ontwikkelen. Hoe proberen ze macht te heroveren? Die kennis maken we deelbaar.”

Drinkwater

Victoria Deluxe is de spil van The Art of Organising Hope. De voorbije twee jaar lokaliseerde de sociaal-artistieke werkplek inventieve burgeriniatieven over heel Europa. Samen met een aantal partners zoals NTGent, Sonderland en Furia brachten ze in kaart waarin het succes schuilt van hun strijd.

Zo is het uitkijken naar het Ierse Right2Water, een beweging die zich sinds 2014 succesvol verzet tegen de privatisering van drinkwater. Het initiatief zag het levenslicht toen een jonge vrouw de man wegstuurde die de watermeter kwam installeren die haar verbruik moest meten. Vervolgens kwamen haar straat, de buurt en uiteindelijk de hele gemeenschap in opstand.

“Een ander goed voorbeeld is het Servische Ministry of Space,” vult Willaert aan. “Via onder meer kraakacties, maar bijvoorbeeld ook door rechten te studeren en beroep aan te tekenen tegen de overheid, komen ze op voor degelijke en betaalbare woningen. Pikant detail is dat ze hun naam lanceerden toen er, zoals gebruikelijk in Servië, vlak na de verkiezingen allerlei nieuwe ministeries werden opgericht. Daardoor konden ze doen alsof ze een officiële overheidsinstantie waren en wisten ze invloed uit te oefenen.” (lacht)

Radicale verbeelding

De verwachtingen zijn ook bij de deelnemers hooggespannen. Eva Gračanin richtte het eerste begeleidingscentrum op voor lgbtq-jongeren in Slovenië en zal op The Art of Organising Hope de sessie begeleiden rond gender, ras en seksualiteit. “Ik kijk ernaar uit om nieuwe inzichten op te doen die ik kan gebruiken in mijn eigen werk. En uiteraard wil ik dat de deelnemers aan het congres hoop kunnen putten uit ons verhaal. Ook in de meest conservatieve regio’s kan je je organiseren rond thema’s die op het eerste gezicht misschien niet voor de hand liggen.”

Opvallend is dat de meest in het oog springende initiatieven niet in West-Europa ontstaan, maar wel in perifere Europese landen. “Dat is geen toeval,” zegt Willaert. “In de landen waar de Europese besparingen het zwaarst toeslaan en er autoritaire leiders aan de macht zijn, is de urgentie groter. Daar ontwikkelt zich de meest radicale verbeelding.”

De toestand in sommige van die landen is dan ook zorgwekkend. “Binnen het kader van de besparingspolitiek worden lonen bevroren en verdwijnen de subsidies voor middenveldorganisaties. Bovendien krijgen de kunsten er vaak te maken met censuur,” vertelt Gračanin. “Het bittere is dat dit vaak het gevolg is van de maatregels die door West-Europese landen worden opgelegd”, vult Willaert aan.

Willaert wijst bovendien op het grote contrast met het Vlaamse middenveld dat door zijn sterke afhankelijkheid van de overheid soms onvoldoende kan wegen op het beleid. “In landen als Polen, Servië en Spanje wordt er onbevreesd geëxperimenteerd met nieuwe vormen van democratie, leiderschap en het delen van kennis. Organisaties slagen er daar steeds vaker in om frisse ideeën in de praktijk om te zetten en machtsverhoudingen onderuit te halen. We kunnen veel van hen leren.”

Van 8 tot en met 11 november in Vooruit, Gent.