Archiefbeeld uit 1998: PVDA voert actie met groene thema's.

Waarom Zelzate zo (uiterst) links is

Toen de uiterst linkse PVDA bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 in Zelzate meer dan een vijfde van de stemmen haalde, werd het dorp ietwat smalend betiteld als "het laatste communistische bolwerk van Vlaanderen". Alsof het een aflopende zaak was. Maar nu, 12 jaar later, is de partij nog groter en gaat ze bovendien voor het eerst meebesturen. Hoe komt dat eigenlijk? 

"Je kan Zelzate niet anders omschrijven dan als 'fabrieksdorp'", zegt Thomas Blommaert. De auteur en uitgever bij EPO was in 2006 zelf getroffen door de donkerrode verkiezingsuitslag in het Oost-Vlaamse dorp. Hij hing er twee jaar rond om er uiteindelijk het boek "Ik was nog nooit in Zelzate geweest" over te schrijven. 

"De geografie van het dorp is hoogst merkwaardig", vertelt Blommaert. "Het is bijna volledig omsingeld door fabrieken en een grote expresweg en wordt doormidden gesneden door het kanaal Gent-Terneuzen. Die sterke aanwezigheid van industrie heeft er mee voor gezorgd dat de Belgische Werkliedenpartij (later de BSP, SP en nu de SP.A, red.) er al sinds jaar en dag sterk stond."

Vooral de komst van staalfabriek Sidmar, het huidige Arcelor-Mittal, in de jaren 60 zet heel wat in gang.  "Bij Sidmar werkt vanaf midden jaren 70 een kern van Amada-mensen (Amada is de voorganger van de PVDA, red.). Zij kunnen er langzaam maar zeker een aanhang uitbouwen."

Gratis geneeskunde

Maar er speelt nog een factor mee, weet Blommaert. "In de jaren 70 vestigen twee jonge artsen van Geneeskunde voor het Volk, een initiatief van PVDA, zich in Zelzate: Frans Van Acoleyen en Roland Van Acker." Ze hebben aanvankelijk een groepspraktijk in Gent, met als doel voor de arbeiders te werken. Maar de crisis in de Gentse textielsector brengt hen uiteindelijk in Zelzate, waar nog wel veel industrie is. 

"Ze wilden weer een link met de werkende bevolking." En die vinden ze in Zelzate. "Ze hebben duizenden patiënten gratis behandeld", vertelt Blommaert. "De twee artsen, die ook actief zijn in de lokale politiek, veroveren zo op relatief korte tijd de harten en hoofden van de Zelzatenaars."

Het stadhuis van Zelzate.

Terwijl de SP in de jaren 70 en 80 in Zelzate de socialistische zuil ziet afbrokkelen, wint de PVDA aan sympathie bij de Zelzatenaars. Begin jaren 80 belandt PVDA voor het eerst in de gemeenteraad, met meer dan 8 procent van de stemmen. De partij vreet daarmee langzaam aan de hegemonie van de SP.

Groene thema's

"Opvallend is dat de PVDA vaak het milieu als thema heeft aangekaart ", aldus nog Blommaert. "Het slibstort, de gipsberg: niet de groenen of de ecologisten zagen die problematiek, wel de PVDA. Zij hebben dat op de agenda gezet." PVDA groeit bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 naar 12,5 procent. Even lijkt er zelfs een coalitie met de liberalen van VLD in te zitten, maar die springt op het laatste nippertje af.

Resultaat: in 2006 doet de partij er nog eens 8 procent bij. En in oktober laatstleden klokte de partij zelfs af op ruim 22 procent van de stemmen.

Zoals een van mijn gesprekspartners het destijds zei: 'De PVDA van nu, dat zijn de sossen van vroeger'

Auteur Thomas Blommaert

Van buitenaf kan dat wat vreemd lijken en Blommaert geeft toe dat Zelzate altijd dat opstandige en rebelse in zich heeft gehad. "Maar in het verleden beschouwden journalisten Zelzate wel eens als een soort 'communistisch Disneyland'. Mijn indruk is nochtans dat de PVDA daar altijd een zeer volkse partij is geweest, die je niet anders kan zien dan als een heuse socialistische beweging. Of zoals een van mijn gesprekspartners het destijds zei: 'De PVDA van nu, dat zijn de sossen van vroeger'."

VIDEO: onze reporter Stef Meerbergen over het succes van de PVDA

Videospeler inladen...

VIDEO uit het ARCHIEF: In 2006 bezocht "Terzake" zaal Klein Rusland in Zelzate om er te peilen naar het succes van de PVDA. De partij haalde toen een vijfde van de stemmen in Zelzate.

Videospeler inladen...

Meest gelezen