Reportagemaker Filip Huygens, die steun kreeg van het fonds voor bijzondere journalistiek Pascal Decroos, wil in de documentaire “Trouve le Vélo” aantonen dat een groot deel van de fietsen, die aangekocht werden met de opbrengst van 100.000 euro van “Vive le Vélo”, niet bij de juiste mensen in Burundi terechtkwamen. “Ik baseerde me op het jaarrapport van Unicef van 2013, dat gepubliceerd werd in de zomer van 2014”, legt Huygens uit. “Ik vroeg aan Unicef een lijst met locaties waar die fietsen in Burundi zouden terechtkomen.”

Huygens heeft naar eigen zeggen wel degelijk een hele hoop fietsen teruggevonden in Burundi. “Het probleem is dat die meestal niet bij de juiste mensen terechtkwamen en dat veel mensen niet wisten waarom ze die fietsen kregen. Sommige fietsen lagen op een hoop en te verroesten, sommige fietsen kwamen terecht bij een lokale dorpsautoriteit, die de fietsen doorgaf aan zijn vriendjes. Verder heb ik vastgesteld dat ongeveer 250 van de 1.000 fietsen wel goed terecht waren gekomen”, aldus Huygens.

De reportagemaker wil aantonen dat er totaal geen controle is op zulke projecten. “Unicef, en vele andere grote ngo’s, is een industrie geworden. Het doel ontwikkelingshulp is een middel geworden om fondsen te werven”, aldus Huygens.

Unicef België benadrukt dat die fietsen wel degelijk goed terecht zijn gekomen. “We werden enkele weken geleden gecontacteerd door de reportagemakers”, zegt Philippe Henon van Unicef België. “Wij hebben dan contact opgenomen met Unicef Burundi, die een ander beeld schetst van de feiten. De reportagemakers hebben zich gebaseerd op een verdeellijst van oktober 2014 waar die fietsen zouden terechtkomen. In december 2014 is er volgens Unicef Burundi echter een nieuwe verdeellijst opgesteld en de plaatsen die de reportagemakers hebben opgezocht, komen niet overeen met de plaatsen waar ze effectief geleverd werden.”

Meer dan duizend fietsen

In totaal ging het volgens de ngo om 1.023 fietsen: 429 voor vrijwillige gezondheidswerkers; 394 voor vrijwilligers betrokken bij programma’s voor kinderbescherming en 200 voor vrijwilligers betrokken bij projecten rond zuiver water. De verdeling van de fietsen vond plaats in de maand december 2014.

Unicef België vindt het jammer dat één reportage meteen de werking van een hele organisatie in vraag stelt. “Dankzij onze inspanningen en onze partners zijn we er de voorbije jaren in geslaagd om de kindersterfte met meer dan de helft terug te dringen, de toegang tot onderwijs te verhogen en kinderen beter te beschermen tegen uitbuiting en misbruik”, zegt Philippe Henon van Unicef. “Het laatste dat we willen, is dat er een sfeer van mislukking blijft hangen rond een mooi project en onze organisatie.”

Heisa met VRT

Nieuwssite Apache meldt maandag dat er heisa is ontstaan tussen Medialaan en de VRT naar aanleiding van de reportage op Acht. Medialaan, het moederbedrijf van onder meer VTM, is sinds 1 juli eigenaar van Acht, dat overgekocht werd van Concentra. Medialaan wil de zender tegen het najaar omvormen tot mannenzender.

De voorbije week waren er volgens Apache op Acht al trailers te zien voor de reportage. Die heette op dat moment nog “Vive le Vélo Trouvé” en dat was volgens Apache niet naar de zin van de VRT.

De openbare omroep benadrukt maandag dat hij vorige week contact heeft opgenomen met Huygens en Medialaan, naar eigen zeggen om de naam en reputatie van ‘Vive le Vélo’ te beschermen. ‘Vive le Vélo’ handelde ter goede trouw en heeft hier niets mee te maken”, zegt de VRT. Medialaan is snel tegemoet gekomen en voerde enkele wijzigingen door.

Titel aangepast

Medialaan betreurt de heisa rond de documentaire ‘Trouvé le Vélo’. “De focus van de documentaire is de verdeling van fietsen door Unicef in Burundi”, stelt de omroep maandagmiddag. “Deze fietsen zijn met de steun van heel wat mensen ingezameld om zieke en arme kinderen verder te helpen, maar ter plaatse lijkt de verdeling fout te lopen. Op geen enkele manier wordt in de documentaire gesteld dat andere media verantwoordelijk zouden zijn voor de onduidelijke toebedeling van de fietsen. Maar om verdere polemieken te voorkomen, beslisten Medialaan en Acht de titel van de documentaire aan te passen.”

Medialaan en Acht blijven achter de reportage van Huygens staan en hopen dat de focus vooral op de inhoud van de documentaire ligt en de lessen die daaruit kunnen worden getrokken.